Αγ Ιωαννης Θεολογος στο ΑΡΤΙΚΙ

Αγαπημενο μερος πανεμορφη διαδρομη.Ο περιβαλλων χωρος χρειαζεται καθαρισμα απο σκουπιδια.Τι λετε;Μπορουμε να συνδιασουμε ενα γευμα στην εξοχη με εναν καθαρισμο;Παντως το εκκλησακι ειναι πλεον κλειδωμενο.Θα χρειαστει συνενοηση για να το ανοιξουν και να δουμε τις βυζαντινες τοιχογραφιες.

Εδω φωτογραφιες του εσωτερικου απο παλιοτερη επισκεψη με την Φυσιολατρικη που μου γνωρισε το μερος

Ο Αγ Ιωαννης ειναι πανω στον Αξονα ανατολης δυσης  τεσσαρων εκκλησιων του 12ου αιωνα με καταπληκτικες τοιχογραφιες που βρισκονται σε σχεδον ευθεια γραμμη πανω στον χαρτη.

Ειναι με τη σειρα η εκκλησια Αγ Θεοδωρων πανω απο το μοναστηρι Αγ Αναργυρων στην Ερμιονη με εξωτερικες επεμβασεις που αλιωνουν τον ναο

Η Αγ Τριαδα Πικροδαφνης σταυρεπιστεγος ναος μεγαλης σημασιας που προφατα συντηρηθηκε και γινεται σιγα σιγα γνωστη σε περισσοτερους ανθρωπους

Ο σταυρεπιστεγος ναος του Αγ Ιωαννη του θεολογου (που κι αυτος εχει υποστει επεμβασεις εξωτερικα πολυ χαμηλης αισθητικης).

Και οι επισης σταυρεπιστεγες  εκκλησιες  των Αγ Αναργυρων( μισογκρεμισμενη που  εχει τοιχογραφειες του 13ου αιωνα) και της διπλανης του Αγ Ανδρεα στην Μιλιντρα κατω απο τον Προφητη Ηλια.

Αγ Ανδρεας

Αγ Αναργυροι

Και καλο θα ηταν να ερευνηθει ποιοι πληρωσαν αγιογραφους επι Φραγκοκρατιας στην Ερμιονιδα για να γινουν αυτες οι εκκλησιες .Και φυσικα δεν ξεχναμε πως στην ευρυτερη περιοχη εχουμε και αλλες εκκλησιες της ιδιας εποχης (Αγ Γεωργιος  Αγ Μαρινα και Παναγια στα Διδυμα) με σημαντικοτερη αυτη της μονης Αυγου.

Την εκκλησια μπορουμε να προσεγγισουμε με τρεις διαδρομες .Η μια πιο ευκολη και πολυ ομορφη αν την περπατησετε , γινεται και  με αυτοκινητο δεν την καταγραφω μην γινει το μερος πολυσυχναστο.Οι δυο αλλες ξεκινουν η μια απο Αρτικι και η αλλη απο τον δρομο Κρανιδι -Αγ Αναργυροι.Εχω γραψει σχετικα . Μιλαμε για πεζοπορια περιπου μιας ωρας πηγαιν ελα σε βατους αγροτικους δρομους μεσα στα δεντρα και τα χωραφια.

Διαδρομη1 απο αρτικι

Διαδρομη 2 απο Πικροδαφνη

Η εκκλησια ειναι κυριολεκτικα κρυμενη μεσα στα πευκα.

Γυρω της αιωνοβιες ελιες μνημεια της φυσης αυτες που τραβανε το βλεμα.

Στο βαθος πισω απο τους λοφους που κρυβουν την Πικροδαφνη φαινεται η Υδρα.

Οι εκκλησιες της Ερμιονιδας ειναι ενας κρυφος θυσαυρος.

Ειναι φυσικα πανω απο ολα τοποι λατρειας για τους πιστους και σαν τετιοι πρεπει να ειναι σεβαστοι απο ολους.Ειναι ομως και μνημεια ιστορικα. Αρχιτεκτονικης αξιας . Ειναι μερη που μπορουμε μεσα απο την εικονογραφιση να μελετησουμε την εξελιξη της ζωγραφικης στην χωρα μας μεσα στους αιωνες με αυτη την εννοια ειναι πολιτιστικα μνημεια. Ειναι χτισμενες παντα σε μερη μοναδικης φυσικης ομορφιας.

Επιλεγμενα ετσι που ο ανθρωπος να ηρεμει να γινεται ενα με την φυση.Συνδεονται με την λαικη  ιστορια του τοπου γενικα αλλα και την οικογενειακη ιστορια πολλων απο τους κατοικους του.Γιορτες, πανηγυρια, γαμους, βαφτισια  .

 

 

Το εξωκλήσι του Αγ Ιωαννη Θεολογου ιερουργεί  δύο φορές τον χρόνο, την 8ην Μαΐου και την 26ην Σεπτεμβρίου κάθε χρόνου, κατά τις πανηγύρεις της Κοίμησης και της Μετάστασης αντίστοιχα του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου

Στην ιδια εποχη με τις παραπανω εκκλησιες κατατασουμε και την σημαντικοτατη μονη Αγ Δημητριου Αυγου που ευτυχως σωθηκε λιγο πριν την καταρευση μετα απο κινητοποιησεις πολιτων  το 1991 .

Καθως επισης και τον Αγ Γεωργιο στην μεγαλη τρυπα στα Διδυμα (απεναντι μικρο ξωκλησι της μεταμορφωσης)

 

Και την Αγ Μαρινα στην ιδια περιοχη

 

Ο επίσκοπος ΑΝΔΡΟΥΣΗΣ ΙΩΣΗΦ  και η διέλευσή του από την Ερμιόνη και το Κρανίδι

Γιάννης Σπετσιώτης – Τζένη Ντεστάκου

Διακεκριμένη προσωπικότητα, μεταξύ των εκκλησιαστικών ανδρών και αγωνιστών της Επανάστασης του 21, ήταν ο επίσκοπος Ανδρούσης¹ Ιωσήφ. Με την εθνική, θρησκευτική και πνευματική του δράση, κάλυψε πανάξια μια ολόκληρη 50/ετία, σε καιρούς χαλεπούς για την πατρίδα και την εκκλησία.

Οι κάτοικοι της Ερμιόνης αλλά και του Κρανιδίου είχαν την «αγαθή τύχη» να δεχθούν την ευεργετική επίδραση των ιδεών, των λόγων και των πράξεων του Ιεράρχη, καθώς οι εξελίξεις του αγώνα οδήγησαν τα βήματά του στην επαρχία μας.

Θα παρουσιάσουμε τα σημαντικότερα γεγονότα της εποχής που σχετίζονται με τον Επίσκοπο και την περιοχή μας, καθώς θεωρούμε πολύτιμη τη «γνωριμία» με τον σπουδαίο αυτόν άνδρα.

Ο Ιωσήφ, κατά κόσμον Ιωάννης – Ιωσήφ Νικολάου, γεννήθηκε το 1770, την ίδια χρονιά με τον Κολοκοτρώνη, στην Τρίπολη. Ήταν γιος πολυμελούς οικογένειας και είχε ακόμη 4 αδελφούς και 2 αδελφές. Σε ηλικία 11 χρόνων οι γονείς του τον έστειλαν να φοιτήσει στην ξακουστή Σχολή της Δημητσάνας. Μετά από σπουδές 9 χρόνων έγινε δάσκαλος και δίδαξε στην Τρίπολη. Στη συνέχεια εισήλθε στην τάξη των κληρικών. Το 1806, με σημαντικά πνευματικά εφόδια και εμπειρίες, σε ηλικία 36 χρόνων, χειροτονείται Επίσκοπος Ανδρούσης. Η ενάρετη ζωή, η σεμνότητα και η ταπεινότητά του σε συνδυασμό με τα χαρίσματα και τις ικανότητές του, τον είχαν κάνει, ήδη, γνωστό σε ολόκληρη την Πελοπόννησο. Οι Τούρκοι γρήγορα πληροφορήθηκαν τη δράση του και επεδίωκαν τη φυσική του εξόντωση. Κατά την πολιορκία της Τριπολιτσάς, τον συνέλαβαν μαζί με άλλους 9 επισκόπους και 14 προεστούς και τους κράτησαν ως ομήρους, υποβάλλοντάς τους σε φρικτά μαρτύρια. Ο Ιωσήφ περιέγραψε τα δεινά της φυλάκισής του, ενώ σε όλη του τη ζωή έφερε στο λαιμό και τα χέρια τα σημάδια των φρικτών βασανιστηρίων του.

Η Α΄ Εθνική Συνέλευση της Επιδαύρου στις 15 Ιανουαρίου 1822 ανέθεσε στον Ιωσήφ το «Μινιστέριον της Θρησκείας», ένα από τα 8 «Υπουργεία» που θέσπισε. Στο Υπουργείο της Θρησκείας ο Ιωσήφ παρέμεινε συνεχώς μέχρι τις 22 Μαΐου 1824, για να αποχωρήσει, οριστικά, τον Νοέμβριο του ιδίου έτους. Το αξίωμα, που η πατρίδα τού εμπιστεύτηκε, το άσκησε με σωφροσύνη, εντιμότητα και αρετή. Ποτέ του δεν έλαβε χρήματα^. ακόμη και τους μισθούς των υπαλλήλων τούς πλήρωνε με δικά του χρήματα, που του έστελνε ο αδελφός του κάθε μήνα. Κατά τη διάρκεια της Υπουργικής του θητείας ο πολέμαρχος ιερωμένος Παπαρσένης, με επιστολή του,² του ζήτησε να βοηθήσει τον μοναχό Ανανία.

Με το τέλος της θητείας του στο Υπουργείο, εγκαταλείπει την Αθήνα και έρχεται στη Μεσσηνία, όπου είχαν ξεσπάσει σοβαρές διαμάχες μεταξύ των κατοίκων εξ αιτίας των νέων κοινωνικοπολιτικών εξελίξεων. Σκοπός του ήταν να τους συμβιβάσει και να τους βοηθήσει να παραμείνουν ενωμένοι. Η αποβίβαση του Ιμπραήμ στη Μεθώνη ματαιώνει το ειρηνοποιό του έργο. Ο βιογράφος του αναφέρει, ότι ο Ιμπραήμ προκήρυξε το κεφάλι του Ιωσήφ έναντι γενναίας αμοιβής. Έτσι μετά από πολλές ταλαιπωρίες και κινδύνους, πιθανότατα τον Σεπτέμβριο του 1825. ο Ιωσήφ με τον αδελφό του καταφεύγουν διωκόμενοι στο Μοναστήρι των Αγίων Αναργύρων, στην Ερμιόνη.

Ο ηγούμενος της Μονής, Μακάριος Μπουφογγέλης, άνδρας φιλόπατρις και δραστήριος, στενός φίλος του Δημητρίου Βούλγαρη, τον υποδέχεται με εγκαρδιότητα, ευγένεια και, κυρίως, χωρίς δεύτερη σκέψη. Εύλογα προκύπτει το ερώτημα: Γιατί άραγε ο Ιωσήφ με τον αδελφό του επέλεξαν τη Μονή των Αγίων Αναργύρων ως καταφύγιό τους; Και για ποιο λόγο με τόση «άνεση», καθώς αναφέρεται, τους καλωσόρισε ο ηγούμενός της; Ίσως μεταξύ των ανδρών, όντας και οι δυο κληρικοί, να είχε αναπτυχθεί φιλία και σχέσεις αμοιβαίας εμπιστοσύνης από τότε που «η Προσωρινή Διοίκηση της Ελλάδος» εγκαταστάθηκε στην Ερμιόνη (1-10- 1822 έως 9-2-1823) και ο Ιωσήφ ήταν Υπουργός της Θρησκείας. Τότε είναι πιθανό να φιλοξενήθηκε ο Ιωσήφ όπως και κάποια άλλα μέλη της Κυβέρνησης στο Μοναστήρι των Αγίων Αναργύρων. Έτσι ο Ιωσήφ «ήξερε καλά τα κατατόπια». Δεν αποκλείεται, ωστόσο, και η συνεργασία των δυο ανδρών σε διάφορα εκκλησιαστικά θέματα. Άλλωστε είναι γνωστό πως στον Αγώνα του επαναστατημένου Έθνους η Μονή των Αγίων Αναργύρων πρόσφερε και αυτή την πλούσια οικονομική συνδρομή της. Για τους λόγους αυτούς, πιστεύουμε, πως ο Ιωσήφ αισθανόταν στον χώρο της Μονής ασφαλής και προστατευμένος, παραμένοντας εκεί για 3 μήνες περίπου.

Στη συνέχεια, φαίνεται, πως έζησε για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα, πιθανότατα, ως το 1828, στο Κρανίδι. ³ Κατά τους χρόνους εκείνους η Μητρόπολη Ναυπλίου, Άργους και Κάτω Ναχαγέ δεν είχε δικό της επίσκοπο. Τοποτηρητής είχε οριστεί ο Μητροπολίτης Ρέοντος και Πραστού, Διονύσιος Παρδαλός. Οι κάτοικοι λοιπόν της επαρχίας μας, κυρίως Κρανιδιώτες αλλά και Ερμιονίτες, μη έχοντας δικό τους επίσκοπο ζήτησαν από τον Ιωσήφ «να εκτελή πάντα τα της αρχιεροσύνης καθήκοντα». Από την ενέργειά τους αυτή, αντιλαμβανόμαστε πως ένιωθαν έντονα την έλλειψη του πνευματικού πατέρα. Ήθελαν τον δικό τους επίσκοπο, που θα τους καθοδηγεί, θα τους εμπνέει και θα αποτελεί πρότυπο γι’ αυτούς. Ασφαλώς στο πρόσωπο του Ιωσήφ διέκριναν τον ιδανικό πνευματικό ηγέτη, που θα ήταν το στήριγμά τους στα ζητήματα που προέκυπταν εκείνη την εξαιρετικά δύσκολη εποχή.

Ο Ιωσήφ τούς άκουσε με προσοχή. Διέκρινε την αλήθεια των λόγων τους, τους εμπιστεύτηκε και αψηφώντας τους μεγάλους κινδύνους που διέτρεχε, ικανοποίησε την επιθυμία τους και δέχτηκε την πρότασή τους. Έτσι για όσο χρόνο παρέμεινε στο Κρανίδι, καθώς ο αδελφός του σημειώνει, «ελειτούργει θαμινώς (συχνά) εδίδασκεν εις όλας τας εορτάς τον λόγον της αληθείας, ώστε τας φατρίας των ανέστειλε τα πάθη των καταπράυνε, τους εχθρούς εφιλίωνε, τους γέροντας περικράτει, τους νέους επαιδαγωγεί και τα πάντα τοις πάσιν εγένοντο διά των πατρικών συμβουλών και παραινέσεών του, και ως εκ τούτου των καλών κατορθωμάτων, αμοιβαίως εσεβάζετο. Και φιλοφρονείτο παρά των καλών Κρανιδιωτών, και εδείκνυεν προς αυτούς ευγνωμοσύνην άχρι βιωτής λέγων κατά το χρυσούν στόμα της Εκκλησίας: Ουδέν της αχαριστίας δεινότερον». Κατά τη διάρκεια της παραμονής του στο Κρανίδι έκαμε και χειροτονίες νέων, που επιθυμούσαν να γίνουν ιερείς. Μεταξύ αυτών και ο ανιψιός του Νεόφυτος Γεωργίου από την Τρίπολη (με καταγωγή από τη Μεσσήνη), που χειροτονήθηκε ιεροδιάκονος το 1827.

Όπως γνωρίζουμε, στην Ερμιόνη, από τις 18 Ιανουαρίου έως τις 18 Μαρτίου 1827 συνήλθε η Γ΄ Εθνοσυνέλευση. Μεταξύ των 141 πληρεξουσίων ήταν και ο Ανδρούσης Ιωσήφ με άλλους 4 αρχιερείς από την Πελοπόννησο και 7(;) ακόμη κληρικούς. Στις 21 Φεβρουαρίου οι 5 αρχιερείς⁴ υπέβαλαν αναφορά στο Προεδρείο της Εθνοσυνέλευσης ζητώντας να εξετάσει προσεκτικά τα θέματα της θρησκείας και της ηθικής του Έθνους. Η ανάγνωση της αναφοράς των αρχιερέων έγινε στις 24 Φεβρουαρίου κατά την 8^η συνεδρίαση του Σώματος. Στη 13^η  συνεδρίαση της 3^ης Μαρτίου, η Εθνοσυνέλευση όρισε 9μελή επιτροπή, αποτελούμενη από 8 λαϊκούς και 1 κληρικό, τον αρχιμανδρίτη Λεόντιο Καμπάνη. για την επίλυση των θρησκευτικών θεμάτων.

Τον Αύγουστο 1828 επισκέφθηκε το Κρανίδι ο έκτακτος Επίτροπος Αργολίδος Νικόλαος Καλλέργης, για να διενεργήσει τις εκλογές των Δημογερόντων στην επαρχία Ερμιονίδας (Κάτω Ναχαγιέ). Με λύπη του, όμως, διαπίστωσε την έλλειψη Αλληλοδιδακτικού Σχολείου. Για τον σκοπό αυτό στις 26 Αυγούστου συνεκάλεσε συνέλευση των κατοίκων της πόλης στον ενοριακό ναό του Αγίου Βασιλείου. Σ’ αυτή προσκλήθηκε να μιλήσει «ο Πανιερώτατος Μητροπολίτης Ανδρούσης Ιωσήφ», που ανέκαθεν, από την εποχή που είχε καταφύγει στη Μονή των Αγίων Αναργύρων, διατηρούσε άριστες σχέσεις με τους Κρανιδιώτες. Ο επίσκοπος δέχτηκε την πρόσκληση και με λόγια θερμά και ενθουσιώδη αναφέρθηκε στην άμεση ανάγκη ίδρυσης και στέγασης σχολείου. «Η μόρφωση των νέων είναι προς το συμφέρον όλων, ενώ η αγραμματοσύνη, τόνισε, έχει δυσμενείς επιπτώσεις στη ζωή των ανθρώπων, τον τόπο και την πατρίδα». Ο λόγιος Ιεράρχης, ως βαθύς γνώστης της ανθρώπινης ψυχής, ήταν ιδιαίτερα πειστικός, με αποτέλεσμα, πρώτος, ο έκτακτος Επίτροπος να προσφέρει 500 γρόσια⁵ για την ανέγερση του διδακτηρίου, ενώ στη συνέχεια το παράδειγμά του ακολούθησαν κι άλλοι.⁶

Η ζωή του Ιωσήφ στο Κρανίδι ήταν εξαιρετικά δύσκολη. Δεν είχε χρήματα ούτε για τον καθημερινό άρτο και ζούσε από την ελεημοσύνη των πιστών. Απευθύνθηκε με επιστολή του προς τον Κυβερνήτη, Ιωάννη Καποδίστρια, ζητώντας οικονομική ενίσχυση. Του γράφει με παρρησία: «Συνεφυλακώθην μετά των Αρχιερέων και προεστώτων εν Τριπολιτζά. Ηλευθερώθην ημίθνητος…. επεφορτίσθην το Υπουργείον της Θρησκείας.  Εδούλευσα τρία έτη μετά πάσης ειλικρινείας και πίστεως. Εν αυτή τη τριετία μήτ’ άρτον εθνικόν έφαγον, μηδ’ οβολόν εκ του ταμείου έλαβον… τριτάκις ελαφυραγωγήθην… εν Κρανιδίω ζω από ελεημοσύνας. Καταφεύγω εις σε τον Κυβερνήτην και πατέρα της Ελλάδος, ίνα με εξοικονομήσει. Αν δε ανάξιον με κρίνης της τοιαύτης βοηθείας, ευχαριστούμε μόνον να μην μεφθώ, δια ταύτην μου την τολμηρήν αίτησιν».⁷ 

Ο Ιωσήφ, γνώριμος πλέον του Καποδίστρια, συμμετείχε στην προσπάθεια ανασυγκρότησης του ελεύθερου ελληνικού κράτους. Ύστερα από πρόσκληση του Κυβερνήτη, με 4 ακόμη Μητροπολίτες, συγκέντρωσαν, με μεγάλη προθυμία, σαφείς πληροφορίες για την κατάσταση των εκκλησιαστικών πραγμάτων της χώρας. Η νεοσυσταθείσα Εκκλησιαστική Επιτροπή (Ψηφ. Δ, Αριθ. Ιδ/23 Ιανουαρίου 1828) στη συνέχεια θα υπέβαλε σχέδιο για την ευνοϊκότερη ρύθμισή τους, γεγονός που δεν επιτεύχθηκε λόγω της δολοφονίας του Κυβερνήτη την 27^η Σεπτεμβρίου 1831. Στη νεκρώσιμη ακολουθία ο Ιωσήφ εκφώνησε τον επικήδειο λόγο εκ μέρους της εκκλησίας.

Στις 13 Μαρτίου 1844, σε ηλικία 74 ετών, ο Ιωσήφ εκπλήρωσε «το κοινόν χρέος». Τον ενταφίασαν τιμητικά μπροστά στην Ωραία Πύλη του Ι.Ν. του Αγίου Ιωάννη στη Μεσσήνη, ενώ το 1900 στήθηκε η προτομή του στον προαύλιο χώρο του Ναού.

Συνοψίζοντας την αναφορά μας στον επίσκοπο Ανδρούσης συμπεραίνουμε πως υπήρξε πολυσχιδής προσωπικότητα πανελλήνιας εμβέλειας, με καθοριστικό ρόλο στα θρησκευτικά, εκπαιδευτικά και κοινωνικά ζητήματα και της τοπικής μας κοινωνίας, κατά τους χρόνους της Επανάστασης του 1821. Ήταν ο πρώτος Επίσκοπος, μετά την απελευθέρωση, που ασκούσε, ταυτόχρονα, εκκλησιαστικά και πολιτικά καθήκοντα, διδάσκοντας με το παράδειγμά του αναλλοίωτες αξίες: της εντιμότητας, της αξιοπρέπειας, «της υπεράσπισης της εύρυθμης λειτουργίας των θεσμών», της ελευθερίας, της κοινωνικής δικαιοσύνης, της αξιοκρατίας. Αξίες απαραίτητες για τη συνέχεια ενός κράτους πολιτισμένου και ισχυρού με πολίτες ενωμένους, αισιόδοξους και υπερήφανους. Η ουσιαστική και ανεκτίμητη προσφορά του Ανδρούσης Ιωσήφ θεωρούμε πως είναι ένας καλός οδηγός για όλους μας στη δύσκολη εποχή που διανύουμε.

Σημειώσεις

1. Ανδρούσα: Κωμόπολη του Νομού Μεσσηνίας. Την εποχή της Τουρκοκρατίας ήταν πρωτεύουσα της περιοχής γύρω από την Καλαμάτα.
2. Μαρία Στρίγκου – Κατσίνα, «Στη θυσία για τη λευτεριά (Ιστορικά Διηγήματα)», Αθήνα 1989(σελ.26-27)
3. Σχεδίασμα περί του βίου του Ανδρούσης Ιωσήφ (δια χειρός του αδελφού του)
4. Σχετική με τους πέντε αρχιερείς η ομιλία του Πανοσιολογιότατου αρχιμανδρίτη π. Δημητρίου Βλάσση στο Ι.Λ.Μ.Ε. την 26^η Μαρτίου 2011.
5. Το γρόσι: αργυρό τούρκικο νόμισμα που αντιστοιχούσε στο 1/100 της τουρκικής λίρας. Υποδιαιρείται σε 40 παράδες και κάθε παράς σε 3 άσπρα.
6. Μεταξύ αυτών που βοήθησαν στην ίδρυση του Αλληλοδιδακτικού Σχολείου Κρανιδίου ήταν και ο Κρανιδιώτης Νικόλαος Νάκης, μετέπειτα Νομάρχης Μεσολογγίου, όπως φαίνεται σε έγγραφό του, προς τον συντάκτη της «Γενικής Εφημερίδας της Ελλάδος».
7. Φερέτος Μίμης, Ο Ανδρούσης Ιωσήφ προς τον Ιωάννην Καποδίστριαν, Μεσσηνιακά 1969-70, Αθήναι 1972, σελ.159

 

edestakou@yahoo.gr

http://ermioniallotekaitora.blogspot.gr/

Καταπληκτικο περιοδικο για τον πολιτισμο και την ιστορια

Υπαρχουν καποιες   βασικες πηγες για πληροφοριες σχετικα με το καστρο της Θερμησιας.

1.Η μια ειναι ενα αρθρο του κ Λινου Μπενακη που δημοσιευτηκε στο περιοδικο “Ο κοσμος των Μεταλλειων” τευχος 23  και αναδημοσιευτηκε στο περιοδικο “Στην Ερμιονη αλλοτε και τωρα”τευχος 3 Οκτωβριος 2009 (το περιοδικο μπορειτε να προμηθευτειτε απο το τηλεφωνο 2754031523)

2.Η δευτερη το βιβλιο της Γιονα Μικε Παιδουση-Παπαντωνιου “Η Ερμιονιδα ανα τους αιωνες”(εκδοση του Πελοποννησιακου Λαογραφικου Ιδρυματος τηλ 2752028947)στο βιβλιο της  Παιδουση -Παπαντωνιου καταγραφονται και οι παρακατω πηγες

α. (σελ194) Βεης Εγκ.Ελ τομος 12 σελ 1068, Ωριας Καστρον

β.(σελ194)Σπυριδων Λαμπρος Νεος Ελληνομνημων τομος 8 (1911) σελ 495.

3.Ενα βιβλιο που αναφερεται στις παραπανω πηγες αναλυτικα ειναι του κ Ι.Α.Ησαια ” Ιστορικες σελιδες του Δημου Ερμιονης” (εκδοση Δημου Ερμιονης 2005 τηλ συγγραφεα 210 8841587)

Στο βιβλιο αυτο αναφερεται και μια αλλη πηγη

α. (σελ 291) Ιωαννης Πεππας “Μεσαιωνικες σελιδες της Αργολιδας ” σελ 248

4.Αναφορα στο καστρο γινεται και στο βιβλιο του κ Μουσταιρα “Σκαβοντας και γκρεμιζοντας-Το περασμα του Αβα Φουρμον απο την Ερμιονη “(σελ 56)  που παραπεμπει  σε αρθρο του Γιωργου Γκουβρα “Το καστρο της θερμησιας” στο περιοδικο Ματιες στην Αργολιδα τευχος 11

Ας ξεκινησουμε με τα χρονια που εκτιμαται πως χτιστηκε το καστρο.

Στην πηγη 2. αλλα και στην 1. υπαρχει συμφωνια πως ο τροπος κατασκευης παραπεμπει στα τελη του 1100 μΧ . Συμφωνα με την πηγη 1.σελ 183

Ιδρυτης πρεπει να ειναι ο πιθανα Αλβανικης καταγωγης (το επώνυμο Σγουρός (ή Σγούρος) παρεφθαρμένο και ως Σκούρος, Σκούρας και Σκυρός απαντά από τα τέλη του 13ου, αλλά κυρίως τον 14ο και τον 15ο αιώνα σε στενή σχέση με την ακμάζουσα στην Ήπειρο ελληνοαλβανική οικογένεια των Μπούα,)  Θοδωρος Σγουρος και συνεχιστης ο γιος του  Λεοντας Σγουρος  που σκοτωθηκε στο Καστρο της Κορινθου (η ισως του Ναυπλιου) το 1208 η 1209.

Γύρω στο 1197- 1198 ο αυτοκράτορας Αλέξιος Γ’ Άγγελος (1195- 1203) ανέθεσε στον Θεόδωρο Σγουρό το δύσκολο έργο της πάταξης της πειρατείας, που είχε γίνει μάστιγα των νησιών του Αιγαίου αλλά και των παραλίων της Πελοποννήσου και της Στερεάς Ελλάδας.Ισως το καστρο της Θερμησιας που μπορουσε να ελεγχει το θαλασσιο περασμα προς τον Αργολικο κολπο να επαιξε ρολο σε αυτο το καθηκον.Τον ιδιο ρολο πρεπει να επαιξε το καστρο εναμιση αιωνα αργοτερα και το 1377 οταν ο πεθερος της Μαριας του Ανγκιεν (Φεντερικο Κορναρο)θελησε να αντιμετωπισει τους πειρατες.Μην ξεχναμε και την αλυκη Θερμησιας κατω απο το καστρο οταν το αλατι ηταν πολυτιμο για την συντηρηση τροφιμων.Κατά την Β΄Ενετοκρατία η περιοχή περνά πάλι στα χέρια των Ενετών και εξακολουθεί να διατηρεί τη σημασία της λόγω των αλυκών.Σημερα η λιμνοθαλασσα οπως και οι αλλοι υγροτοποι της περιοχης εχουν περασει στο ΤΑΙΠΕΔ

Ο γιος του Λεων Σγουρος ηταν  Βυζαντινός άρχοντας του Ναυπλίου στις αρχές του 13ου αιώνα. Μεταξύ 1201 και 1208 έλεγχε ως ουσιαστικά de facto ανεξάρτητες τις περιοχές της Ναυπλίας (ευρύτερη περιοχή Ναυπλίου), το Άργος, την Κόρινθο, την Αττική και τη Βοιωτία, περιοχές οι οποίες κατόπιν περιήλθαν στους Φράγκους της Δ΄ Σταυροφορίας.

Κληρονόμησε την ηγεμονία από τον πατέρα του Θεόδωρο πριν το 1200. Επαναστάτησε το 1201 ενάντια στον αυτοκράτορα Αλέξιο Γ’ και αυτονακηρύχθηκε άρχοντας^[1]. Όταν ο Ορθόδοξος κλήρος αντέδρασε, ο Λέων έλαβε δραστικά μέτρα και φυλάκισε τον αρχιεπίσκοπο Ναυπλίας. Στη συνέχεια κατέλαβε το Άργος και την Κόρινθο, ενώ θανάτωσε τον εκεί αρχιεπίσκοπο γκρεμίζοντάς τον από τον Ακροκόρινθο, αφού προηγουμένως τον τύφλωσε^[2]. Κατόπιν εκστράτευσε εναντίον της Αθήνας και την κατέστρεψε, αποκρούστηκε όμως στην Ακρόπολη από τον εκεί μητροπολίτη Μιχαήλ Χωνιάτη. Ο Λέων πολιόρκησε την Αθήνα, έκανε αποκλεισμό του λιμανιού από τη θάλασσα και διέκοψε το θαλάσσιο δρόμο προς την Κωνσταντινούπολη^[3]. Ενώ ακόμα διαρκούσε η πολιορκία, εκστράτευσε με επιτυχία στη Θήβα και την κατέλαβε. Το 1203 το βασίλειο του Σγουρού έφτανε από το Ναύπλιο μέχρι τη Βοιωτία. Τον επόμενο χρόνο, 1204, όταν οι Φράγκοι έκαναν την Δ’ Σταυροφορία και κατέλαβαν την Κωνσταντινούπολη, ο Αλέξιος Γ’ ζήτησε καταφύγιο στη Λάρισα, και έδωσε στον Σγουρό την κόρη του Ευδοκία ως σύζυγο, και τον τίτλο του Δεσπότη^[3]. Ο Σγουρός προσπάθησε να αντιμετωπίσει τους Φράγκους στις Θερμοπύλες, αλλά ο ελληνικός πληθυσμός τον εγκατέλειψε μην αντέχοντας την τυραννική και βάναυση δεσποτεία του. Κατέφυγε με λίγους άνδρες στο φρούριο του Ακροκορίνθου, όπου και οχυρώθηκε.Ο Σγουρός έμεινε πολιορκημένος για πολλά χρόνια, εξερχόμενος όμως σε τακτικά χρονικά διαστήματα προκαλούσε μεγάλες ζημιές στους Φράγκους. Την πολιορκία του Ακροκόρινθου, ανέλαβαν πλέον ο Γοδεφρείδος Βιλεαρδουίνος, ο Γκιγιόμ ντε Σαμπλίτ και ο Όθων ντε λα Ρος.Τελικά κάποια μέρα του 1208, απελπισμένος από την κατάληψη της υπόλοιπης Πελοποννήσου από τους Φράγκους, αυτοκτόνησε πέφτοντας έφιππος από τις επάλξεις του Ακροκορίνθου στα βράχια. Ένα χρόνο αργότερα, το 1209, ο Ακροκόρινθος παραδόθηκε στους Φράγκους.

Η περίοδος 1204 έως 1566 ή ακόμα 1669 και 1797, ως ακρότατο όριο τερματισμού της Λατινοκρατίας στον ελληνικό χώρο χαρακτηρίζεται από μια ποικιλία δυτικών κυριάρχων: Φράγκων/Βουργουνδών, Φλαμανδών, Γενουατών, Λομβαρδών, Βενετών, Καταλανών^[2], Φλωρεντινών, Ναβαρραίων, Ιπποτών Ναϊτών ή Ιωαννιτών. Όλοι αυτοί είχαν ως κοινό πολιτιστικό χαρακτηριστικό την πολιτισμική-θρησκευτική τους ταυτότητα: όλοι ήταν Λατίνοι, οπαδοί της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας και αναγνώριζαν τον Πάπα της Ρώμης ως ανώτατο θρησκευτικό και πνευματικό τους ηγέτη^[3]. Στις πηγές το όνομα Λατίνος προσδιορίζει γενικά τον μεσαιωνικό δυτικό άνθρωπο, ανεξαρτήτως εθνικής υπόστασης, ενώ το όνομα Φράγκος ταυτίζεται με το Λατίνος και δηλώνει τον Δυτικοευρωπαίο. Τέλος το Φράγκος καταλήγει να δηλώνει τον γαλλόφωνο ή τον γαλλικής καταγωγής δυτικό^[4][5]. Ο όρος Φραγκοκρατία επικράτησε στην ελληνική βιβλιογραφία μετά τον Κάρολο Χοπφ στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα και τον Ουίλιαμ Μίλλερ κατά το πρώτο μισό του εικοστού αιώνα

Στην Πελοπονησο εχουμε

• Το Φραγκικό Πριγκηπάτο της Αχαΐας, η φραγκοκρατούμενη Πελοπόννησος/Μορέας (1204/5-1262/1430). Στον Μορέα άσκησαν μικρές περιόδους εξουσίας οι Ναβαρραίοι, οι Ναΐτες και οι Ιωαννίτες Ιππότες
• Το Δουκάτο των Αθηνών και των Θηβών, δηλαδή η λατινοκρατούμενη Αττικοβοιωτία (1204/5-1456/58), που άλλαξε διαδοχικά κατακτητές: τους Βουργουνδούς Ντελαρός (1204/5-1311), την Καταλανοκρατία (1311-1388) και τη Φλωρεντινοκρατία των Ατζαγιόλι/Ατζαγιωλών (1388-1456/58) και μία εμβόλιμη Ενετοκρατία (1397-1403)

Γκωτιε Ε΄ ντε Μπριεν Ο τελευταίος Φράγκος Δούκας των Αθηνών (1308 – 1311), Αφέντης του Άργους και της Ναυπλίας, Βαρόνος της Θήβας και Κόμης του Μπριέν και του Λέτσε (1296 – 1311). Ο Γκωτιέ Ε΄ ήταν ο μοναδικός γιος του Ούγου του Μπριέν και της Ισαβέλλας ντε Λα Ρος  κυρίας του ημίσεος της Βαρονείας της Καρύταινας, κληρονόμος των οικογενειακών εκτάσεων στη Γαλλία, το Βασίλειο της Νεαπόλεως και την Πελοπόννησο.Ο Έλληνας ηγεμόνας της Θεσσαλίας Ιωάννης Β΄ Δούκας προχώρησε σε συμμαχία με τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία και το Δεσποτάτο της Ηπείρου εναντίον του Γκωτιέ.

Ο Γκωτιέ Ε΄  ντε Μπριεν , για να επιτεθεί στην συμμαχία των τριων κάλεσε σε βοήθεια  , την Καταλανική Εταιρεία ενα μισθοφορικό σώμα από Καταλανούς και Αραγωνέζους Αλμογάβαρους ( Αλμογαβαροι-από τα αραβικά al-mucaddem (αλ-μουκαντέμ), που σημαίνει «ο αρχηγός ή ο καπετάνιος», «αυτός που διευθύνει»)εμπαιναν στη μάχη κραυγάζοντας «Desperta Ferro!» (Ξύπνα σίδερο!), ή «Sant Jordi!» (Άγιος Γεώργιος!) ή «Aragón!» (Αραγωνία!)που δημιουργήθηκε από τον Ροζέ ντε Φλορ (Roger de Flor , στα Γερμανικα , Rutger von Blum) γιο Γερμανού στρατιώτη και Ιταλίδας από το Μπρίντεζι )  .

Οι μισθοφοροι του Rutger von Blum νίκησαν τον Ιωάννη Β΄ αλλά ο Γκωτιέ Ε αρνήθηκε να τους πληρώσει αυτά που είχε συμφωνήσει. Οι μισθοφοροι  μαζί με τους Τούρκους συμμάχους τους , επαναστάτησαν και ο Γκωτιέ Ε΄ ενώθηκε με μια ομάδα από Φράγκους ηγεμόνες αλλά οι Καταλανοί τους συνέτριψαν στη Μάχη του Αλμυρού, ο Γκωτιέ έπεσε στη μάχη και οι Καταλανοί κατέλαβαν το Δουκάτο των Αθηνών.

Ο Γκωτιε Ε  ντε Μπριεν με τη σύζυγο του Ιωάννα του Σατιγιόν απέκτησε τους Γκωτιέ ΣΤ΄ του Μπριέν  και την  Ισαβέλλα του Μπριέν,(την αποκαλουμενη “Ωραια Ελενη”)που  παντρεύτηκε τον Γκωτιέ Γ΄ του Ανγκιεν και απεκτησαν 11 παιδια

Ενα απο αυτα τα 11 παιδια , ο Γκυ του Ανγκιεν ηταν ο πατερας της Μαριας του Ανγκιεν και μητερα της η Μπον Φοσερόλ  .Η Ισαβελλα του Μπριεν ηταν η γιαγια της Μαριας του Ανγκιεν του καστρου της Θερμησιας και ο Γκωτιε Γ του Ανγκιεν ο παπους της.

Η Μαρία, γαλλ.: Marie d’Enghien (μετά το 1363 – 1392/1393) από τον Οίκο του Ανγκιεν, ήταν κυρία του Άργους και της Ναυπλίας στη Φραγκοκρατούμενη Ελλάδα από το 1376/77 έως το 1388. Γεννήθηκε μετά το 1363 από τον Γκυ του Ανγκιεν, κύριο του Άργους και της Ναυπλίας και της Μπόνης του Φουσερόλ.Όντας το μοναχοπαίδι των γονιών της, ήταν η μοναδική κληρονόμος της κυριότητας τού πατέρα της, όταν αρραβωνιάστηκε σε ηλικια 8 χρονων τον Ιωάννη ντε Λούρια, τον Καταλανό κύριο στο Στείρι Βοιωτίας, στο Δουκάτο των Αθηνών, το 1371. Αν και το συμβόλαιο γάμο συντάχθηκε (τους τελευταίους μήνες του έτους), ο γάμος δεν έγινε τελικά. Η Μαρία κληρονόμησε το Άργος και τη Ναυπλία, όταν ο πατέρας της απεβίωσε λίγο μετά τον Οκτώβριο του 1376 οταν ηταν 13 χρονων .Επειδη ηταν ακομα ανήλικη, ο θείος της αδερφος του πατερα της  Λουδοβίκος του Ανγκιάν, κόμης του Κονβερσάνο διοικούσε την κυριότητά της ως κηδεμόνας της.. Ο Λουδοβίκος ενα χρονο μετα τον θανατο του πατερα της , πάντρεψε τη Μαρία σε ηλικια 14 ετων το 1377  με έναν Βενετό πατρίκο, τον Πιέτρο Κορνάρο,γιο ενός πλούσιου Βενετού πατρίκιου, του Φεντερίγκο Κορνάρο.Το συμβόλαιο για τον γάμο υπογράφηκε στη Βενετία στις 17 Μαΐου 1377. Περίπου δύο μήνες αργότερα, η Σύγκλητος της Βενετίας εξουσιοδότησε τον Φεντερίγκο να φέρει τη Μαρία στη Βενετία. ^[4] Στη συνέχεια, ο Φεντερίγκο φρόντισε για την άμυνα του Άργους και της Ναυπλίας ενάντια στους Τούρκους και άλλους πειρατές.  Η Μαρία μετακόμισε στη Βενετία, αλλά συμμετείχε στη διοίκηση της κυριότητάς της.Η Μαρία και ο σύζυγός της διοικούσαν μαζί την κυριότητα. Για παράδειγμα, επιβεβαίωσαν από κοινού την προηγούμενη παραχώρηση γης του Λουδοβίκου του Ανγκιεν σε έναν τοπικό ευγενή. Ο Πιέτρο απεβίωσε πριν από το 1388, και η Μαρία ξεκίνησε διαπραγματεύσεις για την πώληση της κυριότητάς της στη Βενετία, επειδή δεν μπορούσε να την υπερασπιστεί. .Όταν απεβίωσε ο σύζυγός της, το 1388. εντεκα χρονια μετα τον γαμο τους , πώλησε την κυριότητα στη Δημοκρατία της Βενετίας για ένα κανονικό εισόδημα 500 δουκατων το χρονο για οσο ζουσε.

Τόσο το Άργος όσο και η Ναύπλια βρίσκονταν σε στρατηγικώς σημαντικά σημεία, και η Σύγκλητος αποδέχθηκε την προσφορά. ^[6] Στις 12 Δεκεμβρίου 1388 η Μαρία πώλησε την κυριότητά της, σε αντάλλαγμα για ένα ετήσιο εισόδημα που θα καταβάλλεται σε αυτήν και στους απογόνους της, όσο η Βενετία κατείχε το Άργος και τη Ναυπλία. Ο θείος της Ενζελμπέρ του Ανγκιάν πλησίασε τη βενετική Σύγκλητο, απαιτώντας την κυριότητα του Άργους και της Ναυπλίας, αλλά σύντομα ενημερώθηκε για την πώληση της κυριότητας.  Πριν όμως οι Βενετοί προλάβουν να εγκατασταθούν εκεί τις κατέλαβε ο Δεσπότης του Μυστρά θεόδωρος Παλαιολόγος. Ο Θεοδωρος αντάλλαξε με τους Βενετούς το 1394 το Άργος και το Θερμίσιον για τα Μέγαρα και τον Πύργο του Μυλοποτάμου.

Την ιδια χρονια το 1388 που πεθανε ο πρωτος  συζυγος  της Πιετρο Κορναρο  παντρεύτηκε τον Πασκάλε Ζάνο , αλλά πεντε χρονια μετα ( το 1393 ή πριν) η Μαρία απεβίωσε σε ηλικια 30 ετων στη Βενετία , χωρίς να αφήσει παιδιά από κανέναν από τους δύο γάμους. Ενα χρονο μετα τον θανατο της  ο Θ Παλαιολογος (1355 – 24 Ιουνίου 1407)διάδοχος του πρώτου δεσπότη του Μορέως Μανουήλ Καντακουζηνού  που ειχε καταλαβει στο μεταξυ τις Ενετικες κτησεις αντάλλαξε με τους Βενετούς το 1394 το Άργος και το Θερμίσιον για τα Μέγαρα και τον Πύργο του Μυλοποτάμου.

Ο Θεόδωρος Α΄ έφθασε στην Πελοπόννησο στα τέλη του 1382 και από την αρχή αντιμετώπισε σημαντικές δυσκολίες. Ο εξάδελφός του σεβαστοκράτωρ Δημήτριος Α΄ Καντακουζηνός, γιος του πρώην αυτοκράτορα Ματθαίου Καντακουζηνού, προσπάθησε μετά το θάνατο του δεσπότη Μανουήλ να καταλάβει την εξουσία με τη βοήθεια των Ναβαρραίων και των Τούρκων. Όμως ο Θεόδωρος Α΄δεν χρειάστηκε να πολεμήσει για πολύ εναντίον του, διότι το 1384 ο Δημήτριος πέθανε.Διαβαστε για τον βιο και πολιτεια του Θεοδωρου Α εχει πολυ ενδιαφερον.Θυμιζω πως απο το 1200 μεχρι το 1400 εχουμε σημαδια στην Ερμιονιδα μιας οικονομικης πολιτιστικης ζωης που εχει σαν προυποθεση οικονομικες δραστηριοτητες.Ποιος η ποιοι τοπικοι αρχοντες εφεραν και πληρωσαν  αγιογραφους απο την Αττικη να κανουν τοιχογραφιες στην Πικροδαφνη την Μονη Αυγου και τα αλλα Βυζαντινα ξωκλησια; Τι ρολο και ποια σημασια ειχε το καστρο της Θερμησιας ;

Το κάστρο Θερμήσι απαντά στις γραπτές πηγές με την ονομασία Trémis πρώτη φορά το 1347 στη διαθήκη του Gautier II de Brienne κόμη του Lecce, de jure δούκα των Αθηνών και de facto κυρίου του Άργους και της Ναυπλίας. Παραδόξως το κάστρο δεν αναφέρεται σε μια λίστα των κάστρων που χρονολογείται το 1377.

Μετά την κατάληψη της Πελοποννήσου από τους Οθωμανούς το 1460, το Θερμήσι όπως και άλλες περιοχές, παρέμεινε σε ενετικά χέρια.

Το καστρο ανατιναχτηκε απο τους Βενετους  το 1715 οταν ηττηθηκαν απο τους Τουρκους. Η ζωη του λοιπον ηταν γυρω στα 500 χρονια. Σε αυτα τα χρονια σιγουρα βελτιωθηκε η δομη του χτιστηκαν τουλαχιστον μια δεξαμενη καθως και εκκλησια στο εσωτερικο του

A.Nοτιο Δυτικη πλευρα.

Εδω η νοτιο δυτικη πλευρα. Ολο το καστρο ειναι χτισμενο πανω σε δυο βραχους που ειναι χωρισμενοι μεταξυ τους.Ο τριτος βραχος και χαμηλοτερος στα ανατολικα  προς την πλευρα της Θερμησιας δεν ηταν ποτε οχυρωμενος.

Η νοτιο δυτικη πλευρα φωτογραφημενη απο ΒΑ και το πρωτο τμημα του καστρου που η κορφη του εχει μηκος περιπου 38 μετρα.Κτισματα ομως υπαρχουν και στον γκρεμο που το χωριζει με το δευτερο μερος της οχυρωσης.

Σπασμενη βαση σκευους που βρεθηκε στην βαση του βραχου αυτης της πλευρας του καστρου στο πρασινο σημειο

Στο ιδιο μερος βρεθηκαν και αλλα κεραμικα ενα μαλιστα λευκο επισμαλτωμενο εσωτερικα και εξωτερικα οπου διακρινεται και καποιο σχημα μπλε χρωματος.

Β. Βορειο Ανατολικη πλευρα

Το κυριο μερος του καστρου ειναι το ΒΑ οπου και τα περισσοτερα κτισματα και το θολωτο κτισμα εχει μηκος περιπου 100 μετρα και φαρδος λιγο πανω απο 20 μετρα.Το υψηλοτερο σημειο   ειναι 350 μετρα.Η εισοδος σημερα γινεται απο την Νοτια πλευρα οπου και το θολωτο κτισμα

Εξω και κατω απο το καστρο διακρινεται κτισμα.Διασωζεται θολωτη πλευρα προς Ανατολη θεμελιωση γυρω στα 10 μετρα μηκος Δυο ανοιγματα βορεια και  Ανατολικα .Φυλακιο ; Ναος ;

Το δεντρο που εχει φυτρωσει μεσα στον τοιχο αργα η γρηγορα θα γκρεμισει οτι εχει απομεινει.

Πισω απο αυτο θεμελιωση δευτερου κτισματος 4*4 μετρα

Ολη η εκταση ειναι γεματη  με σπασμενα κεραμικα.

Στην  πλευρα προς την θαλασσα στον καθετο βραχο διακρινεται αναρριχητικη διαδρομη με σιδερενιους πασαλους καρφωμενους στον αποκρυμνο γκρεμο .

Στην φωτογραφια διακρινεται το σχισμα αναμεσα στα δυο μερη του καστρου.

Στο κυριως Καστρο μπορειτε να ανεβειτε απο την Βορεια πλευρα. Στην πιο πανω φωτογραφια το καστρο ειναι στο δευτερο βραχο στο βαθος .Σχετικα ευκολη η αναβαση σημειωμενη με βελη αλλα θελει προσοχη μονο στο τελευταιο κομματι πριν την εισοδο. Στην κατω φωτογραφια η διαδρομη εισοδου.Απο αυτη τη πλευρα θα ανεβειτε.

Η φωτογραφια ειναι απο εκδρομη- αναβαση ομαδας 15 ανθρωπων που διοργανωσε η  Φυσιολατρικη Ορειβατικη Ομαδα Αργολιδας στις 28 Ιανουαριου 2024

Το θολωτο κτισμα  εχει ενδιαφερον με πολλα γκραφιτι στους τοιχους του αλλα η φθορα ειναι μεγαλη.Θα ενδιαφερθει ποτε κανενας;Οχι για τους τουριστες.Για μας.Ενδιαφερεται κανενας;

Σιγουρα εχει γινει καταφυγιο ανθρωπων προσφατα οπως δειχνουν οι σταχτες στο εσωτερικο του και παλια ρουχα.Αλλα ο χωρος ειναι επισκεψιμος εδω και δεκαδες χρονια οπως δειχνουν οι ημερομηνιες στον τοιχο

 

 

 

απο Ελληνες και ξενους εξ αλλου η χωρα μας ειναι σταυροδρομι λαων και πολιτισμων.Δεν ηταν μονο οι Φραγκοι οι Ενετοι οι Τουρκοι και οι Αλβανοι που εζησαν αιωνες εδω αλλα και αλλοι λαοι μισθοφοροι πειρατες εργατες περασαν απο την Ερμιονιδα και αφησαν το αχνο η πιο δυνατο σημαδι τους στην ιστορια της.

Πολυ καλα σωζεται μερος τοιχου κτισματος στην νοτια πλευρα.Στο κάστρο, με βάση τα σωζόμενα λείψανα, έχουν παρατηρηθεί από τους μελετητές δύο οικοδομικές φάσεις, από τις οποίες η πρώτη έχει τοποθετηθεί από τους μελετητές στα χρόνια μεταξύ 1395 και 1537, ενώ η δεύτερη στα χρόνια της Α΄Οθωμανοκρατίας οπότε και στο κάστρο σημειώθηκαν ορισμένες μετατροπές. Η ύπαρξη ενός μεσοβυζαντινού ναού στην κορυφή του κάστρου υποβάλλει την ιδέα χρήσης του χώρου αυτή την περίοδο.

Το ιδιο κτηριο απο την εσωτερικη πλευρα του

Το ΒΑ τειχος πανω απο το θολωτο κτισμα

Βορειο τειχος

Νοτιο τειχος

Το καστρο ειναι στα τρια χιλιομετρα απο το χωριο της Θερμησιας σε ευθεια .

Η διαδρομη για να φτασετε απο τον κεντρικο δρομο Ερμιονης Θερμησιας με το αυτοκινητο ειναι αυτη και ειναι 4 χιλιομετρα.Η διασταυρωση ειναι πριν να φτασετε στην Θερμησια.Αν δεν την βρειτε, μολις φτασετε στον κυκλικο κομβο της Θερμησιας ακολουθειστε την πρασινη γραμμη και θα βγειτε παλι στον δρομο που οδηγει στο καστρο.

Απεναντι απο το καστρο υπαρχει λοφος που οι κατοικοι ονομαζουν η ραχη του Βεζυρη.

Γραφει η πηγη 2.(σελ 194) Ο Σπυριδων Λαμπρος στον Νεο Ελληνομνημωνα  αναφερεται σε παραδοση που επιβεβαιωνουν και οι κατοικοι της περιοχης.

Ο ΓΠ Φωτοπουλος περιερχομενος την Ερμιονιδα το 1878 κατεγραψε μια παραδοση πως στο καστρο ζουσε νεα πενταμορφη βασιλοπουλα και ενας Τουρκος βεζυρης πολλα χρονια πολιορκουσε το καστρο  για να το καταλαβει και προφανως να την κανει δικη του. Το καστρο  της Ωριας. Της ομορφης.

Δεν τα καταφερνε ομως και στο τελος αφου κατελαβε τον απεναντι λοφο και πλησιασε την πυλη , εντυσε εναν Δερβιση μοναχο, αυτος μπηκε στο καστρο ανοιξε τις πορτες και η βασιλοπουλα επεσε απο τις επαλξεις στον  γκρεμο και σκοτωθηκε για να μην την πιασουν οι Τουρκοι.

Ο λοφος αυτος ονομαστηκε η ραχη του Βεζυρη και το καστρο  εμεινε στην παραδοση σαν το Καστρο της Ωριας.Παραδοση που υπαρχει και για αλλα καστρα της Ελλαδας.Αναρωτιεμαι ομως αν η συγκεκριμενη παραδοση  ειναι απομειναρι της υπαρξης της Δουκισας Μαριας του Ανγκιεν που οι στην δικαιοδοσια της οποιας ηταν το καστρο μεχρι  το 1388 οταν το παραχωρησε στους Βενετους.

Σωζονται ακομα τμηματα των τειχων  μεταγενεστερα ( λενε οι συγγραφεις )μετα τις προσθηκες Φραγκων και Βενετων.

Ας δουμε πιο αναλυτικα πρωτα το αρθρο του κ Μπενακη

Υπαρχουν πεντε  εγγραφα πηγες καταγεγραμενα απο τον κ Μπενακη  για το Καστρο της Θερμησιας

Η πρωτη που καταγραφει  ειναι του 1356 και ειναι η Διαθηκη του Βαλτερ Ντε Μπριεν του δευτερου απογονου του τελευταιου Δουκα των Αθηνων.

Αφου οι Καταλανοι κατελαβαν την Αθηνα το 1311 και πολλα χρονια μετα, με βαση αυτη τη διαθηκη,  οι κτησεις των Φραγκων στην Αργολιδα ηρθαν στα χερια της ανηψιας του ντε Μπριεν ( κορης της αδερφης του) της Μαριας ντ  Αγκιεν που εγινε δουκισα του Αργους και εγκατασταθηκε εκει.

Αναμεσα λοιπον στις κτησεις της Δουκισης ηταν (με βαση το εγγραφο της διαθηκη του 1356 ) και το Καστρο Λα Τρεμις που αναγνωριστηκε σαν το Καστρο της Θερμησιας.

Δεν εμεινε πολυ στα χερια των Γαλλων και της Δουκισης Μαριας  ντ Αγκιεν  η Θερμησια . Η δουκισα παντρευτηκε εναν Βενετο τον Πετρο Κορναρο που σκοτωθηκε προωρα.

Μετα τον θανατο του αντρα της ειδε πως οι Βενετοι ετοιμαζονταν να επιτεθουν και να της παρουν τις κτησεις, προτιμησε να τις πουλησει για 500 χρυσα δουκατα τον χρονο εφ ορου ζωης.Ετσι το 1388 οι Βενετοι αποκτουν την κυριαρχια σε ολες τις κτησεις των Γαλλων στην Αργολιδα (μαζι φυσικα και το καστρο).

Τα πραγματα δεν ηταν ευκολα για τους Βενετους.Ο Θεοδωρος Α Παλαιολογος κατελαβε το Αργος (1390),και αργοτερα προσπαθησε να παρει και το Ναυπλιο απο τους Βενετους που ειχαν ηδη εγκατασταθει εκει απο το 1389.Οι Βενετοι αντισταθηκαν και τελικα εγινε η ανταλλαγη που καταγραφει το “Χρονικον Συντομον ” στο οποιο αναφερεται ο κ Μπενακης.

Το δευτερο εγγραφο που καταγραφει ο κ Μπενακης ειναι το “Χρονικον Συντομον” Το 1394 λιγα χρονια αργοτερα δηλαδη ο Δεσποτης του Μυστρα συμφωνει με τους Βενετους να παρουν οριστικα το καστρο της Θερμισιας και το Αργος και σε ανταλλαγμα να παρει αυτος τα Μεγαρα και τον Πυργο του Μυλοποταμου.

Το τριτο εγγραφο στο οποιο αναφερεται ο κ Μπενακης ειναι του Δογη της Βενετιας  με ημερομηνια 24 Δεκεμβριου 1437.

Στο εγγραφο αυτο λοιπον διευκρινιζεται πως ο Δεσποτης του Μυστρα εχει παραχωρησει το δικαιωμα να διοριζεται ο φρουραχος του Καστρου  Castrum de Tirmisse απο την Βενετια για να προστατευει τα συμφεροντα της.Καλες οι συμφωνιες αλλα δεν τηρουνται απο τον Δεσποτη του Μυστρα.Τεσσερα χρονια αργοτερα λοιπον  η συγκλητος της Βενετιας διαταζει τον καπιτανο του Ναυπλιου να ανακτησει το καστρο της Θερμησιας το οποιο κατεχει ακομα ο Παλαιολογος. Μαλλον τα καταφεραν να πραγματοποιηθουν οσα συμφωνηθηκαν γιατι η Θερμησια μαζι με τις αλλες πολεις και καστρα της Αργολιδας εμειναν στα χερια των Βενετων και μετα την συμφωνια με τον Σουλτανο με τους ορους της ειρηνης μετα απο 16 χρονια πολεμου αναμεσα σε Βενετους και Τουρκους το 1479.

Το τεταρτο εγγραφο στο οποιο αναφερεται ο κ Μπενακης ειναι μια εκθεση του Βενετου Προβλεπτου του Ναυπλιου του 1531 οπου καταγραφεται ο πληθυσμος της Ναυπλιας (μεσα ηταν και τα Καστρα Ναυπλιου και Θερμησιας) καθως και το ειδος των φορων που επεβαλε η Βενετια.

Τελος το πεμπτο εγγραφο ειναι μια εκθεση του Νικολαου Τζουστιανη (καπιτανου του Ναυπλιου) το 1525  οπου αναφερεται ποσο ασφαλες ειναι το καστρο και πως η φρουρα του ειναι ΔΥΟ ανθρωποι. Ο φρουραχος Φραντσεσκο Μπολντου και ο ιπποτης Ιερωνυμος.

Διορισμενοι στην θεση τους για 100 χρονια.

Δεν κρατησε τοσα χρονια η δουλεια τους .Μετα απο 12 χρονια, το 1537, οι Τουρκοι ξεκινουν πολεμο κατα της Βενετιας που καταληγει σε νικη τους

Μετα το Ναυπλιο ηρθε και η σειρα του Θερμησιου.Το καστρο και η Ερμιονιδα επαθαν μεγαλες κατσροφες τοτε. (πηγη2.σελ193)

Οι Βενετοι γυρισαν μετα απο εκατο χρονια για λιγο αυτη τη φορα.Μολις τριαντα χρονια. Οταν εφυγαν απο την Αργολιδα ηττημενοι το 1715 ανατιναξαν το Καστρο της Θερμησιας για να μην πεσει ξανα στα χερια των Τουρκων.(πηγη4.σελ 56)

Ο κ Μπενακης αναφερει σε παλιοτερη δημοσιευση του και ενα γραμμα των προκριτων της Τριπολεως με ημερομηνια 5 Φεβρουαριου 1819 προς τους προκριτους της Υδρας. Στην επιστολη αυτη αναφερεται πως “τεσσερες επισκεπτες με φραγκικα ρουχα πηγαν να επισκεφτουν το Παλαιοκαστρο”. Αλλα το βραδυ γυρισαν μονο οι δυο. Ολη η ιστορια συνδεεται με την δολοφονια του Φιλικου Γαλατη που τοποθετειται στην περιοχη η της Ερμιονης η της Θερμησιας.Οι προκριτοι λοιπον ζητουν να περισσοτερες πληροφοριες για την τυχη του Γαλατη και του αλλου ανθρωπου.

187 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΘΑΝΑΤΟ ΤΟΥ ΠΑΠΑ- ΑΡΣΕΝΗ

Ού γιάμ Κρανιδιότ μέ ντί βερε ντε χούντε

ΕΔΩ  μπορειτε να διαβασετε δικτυακα το βιβλιο Βιοι Πελοποννησιων ανδρων του Φωτιου Χρυσανθοπουλου η Φωτακου υπασπιστη του Κολοκοτρωνη .Εκδοθηκε στην Αθηνα το 1888 και υπαρχει στην βιβλιοθηκη του Χαρβαρντ . Πηγαιντε στις σελιδες 63-65 να διαβασετε για τον Παπα Αρσενη.

Γκουρι Βιτοριζα στο Γραμματικο.

«Εις τον δρόμον τής Κοιλάδος επί του λίθου τούτου τό 1821 τή 4η Απριλίου όταν οί προπάτορές μας έξ ε στράτευσαν κατά τών βαρβάρων τής Εθνικής όποδουλώσεως, όπου διέτρεχον τόν εσχατον τών κινδύνων, ζωή, τιμή και περιουσία, έδωσαν χείρας και κατόπιν έγένετο ό αγιασμός καϊ έξεβρόντησαν, (έκαναν oμο-βροντία όπλων, σημ. ιδ.) γονατιστοί άνδρες και γυναίκες, στόν λεγόμενο άλβανιστί «Γκούρι βιτόρεσε».

http://dimitriskamizis.blogspot.com/2009/11/187.html

Κυριακή, 29 Νοεμβρίου 2009

Το έτος 2000 καθιερώσαμε να γίνεται ετήσιο Μνημόσυνο σε αιώνια μνήμη Του , κάθε 28 Νοέμβρη ,ημέρα θανάτου του τ01822, για τον Κρανιδιώτη ήρωα της επανάστασης ΠΑΠΑ-ΑΡΣΕΝΗ ΚΡΕΣΤΑ. Την πρώτη δε μετά Κυριακή καθιερώσαμε ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑ στον Αγιο Σώστη Κορινθίας στον τάφο του όπου και έπεσε ηρωικά μαχόμενος για την ελευθερία της πατρίδας. Εύγε στίς εθελόντριες γυναίκες του Λαογραφικού Κέντρου που συνεχίζουν την παράδοση και τιμούν την ΜΝΗΜΗ ΤΟΥ

Απο το βιβλίο του Μακαριστού ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΟΝΟΣ Κ ΚΑΡΑΝΙΚΟΛΑ “ΤΟ ΚΡΑΝΙΔΙ”

ΚΡΕΣΤΑΣ ΑΡΣΕΝΗΣ “Η Π ΑΠ ΑΡΣΕΝΗΣ
Ό Αρσένης Κρέστης ή Κρέστας γνωστός στό Κρανίδι σαν Παπα – Αρσένης, γεννήθηκε -στό Κρανίδι τό 1779. Τό κοσμικό δνομά του ήταν Αλέξανδρος. Τό επώνυμο Κρέστας πού υπάρχει μέχρι σήμερα στό Κρανίδι, είναι αλβανική παραφθορά του Χρή­στος ή Χρήστου. “Οταν ήρθε ο Αλέξανδρος σέ ηλικία γιά χει­ροτονία, χειροτονήθηκε διάκος καϊ πήρε τό όνομα Αρσένιος. Πού χειροτονήθηκε δεν είναι γνωστό. “Ισως στ* Άνάπλι, ίσως στην Κωνσταντινούπολη. Πάντως μετά τήν χειροτονία του αργότερα άφού εγινε και παπάς διωρίστηκε ηγούμενος της Μονής Ζωοδό­χου Πηγής Κορωνίδας (Κοιλάδας) . Ηταν πολύ ευσεβής, πολύ προσηλωμένος στα θεία καί γενναιότατο παληκάρι, φυσικά, όπως οι γνήσιοι Κρανιδιώτες. Έσπούδασε σαν Ιερωμένος στήν περίφημη τότε Σχολή τής Δημητσάνας, μέ δαπάνες των Μονών Άγ. Άναργύρων και Ζωοδόχου Πηγής Κοιλάδας. “Εγκαιρα μυήθηκε στή Φιλική Εταιρεία καί έγινε έτσι Φιλικός. Κατά τήν επανά­σταση του 1821 ώνομάστηκε αρχηγός οχι μόνο τών Κρανιδιωτών άλλα ολης τής Έρμιονίδας καϊ τής Επιδαύρου, τούτο δέ, φυσικά, λόγω τής μόρφωσης του γιατί ασχολήθηκε έκτος από τά Εκκλη­σιαστικά και μέ νομικά θέματα, στό Οίκουμενικό Πατριαρχείο, όπου τοποθετήθηκε γιά διάστημα σέ υπηρεσία γιά τίς εξωτερικές υποθέσεις. Ό διορισμός σαν άρχηγού Έρμιονίδας κλπ. πού δημο­σιεύεται στό Β’ μέρος μαζί μέ τά αλλα Κρανιδιώτικα έ’γγραφα λέει τά έξης:
«Σήμερον τήν 25 Μαρτίου 1821 διορίζομεν γενναίον άρχηγόν τών στρατιωτικών δυνάμεων Αργολίδος (εννοεί όπως φαίνε­ται τήν Έρμιονίδα) τόν Άρσένιον Α. Κρέσταν καί τούς οπαδούς αυτού οπλαρχηγούς, Άναστάσιον Ν. Μονοχάρτζην, Νικόλαον Α. Κρέσταν, Άναγνώστην Κ. Ζέρβαν, ώς εφόρους καί τούς έξης: Ι­ερομόναχο ν Διονύσιον Π. Βούλγαρην, ήγούμενον τής Μονής Αύγοΰ, τον ήγούμενον της Μονής Ζωοδόχου Πηγής Ίωάσαφ Οικο­νόμου ή Τζερεμέν, κατά διαταγή ν ημών νά διοικούν νά διατάσ­σουν τους οπαδούς των υπέρ της κοινής ελευθερίας και σωτηρίας του Ελληνικού Γένους. Έν “Υδρα τή 25 Μαρτίου 1821». Την διαταγή την υπογράφουν οι
Αναστάσιος Μπότασης
Ιωάννης Όρλάνδος
I. Μέξης
Γ. Κουντουριώτης
Λ. Κουντουριώτης
Γκίκας Μπότασης.
“Οταν στις 4 Απριλίου 1821 οι Κάτω Ναχαγιώτες, μετά τον όρκο στο Γκοΰρι – Βιτόρεσε στο Γραμματικό, έκαναν τον γενι­κό δρκο στο Μοναστήρι τής Κοιλάδας, ό Παπαρσένης είπε α­κριβώς; «Όρκίζομαι έν ονόματι τών τετιμημένων οστών τών παναρχαιοτάτων προπατόρων ημών Ελλήνων» και μετά άφού έπαλάμισε τό άγιον Ευαγγέλιο είπε: «Ελευθερία ή θάνατος α­δελφοί».
Στό σχετικό κείμενο πού δημοσιεύεται πάρα κάτω στό Β’ μέρος τών εγγράφων μέ τά έγγραφα αναφέρονται τά έξης:
«Εις τον δρόμον τής Κοιλάδος επί του λίθου τούτου τό 1821 τή 4η Απριλίου όταν οί προπάτορές μας έξ ε στράτευσαν κατά τών βαρβάρων τής Εθνικής όποδουλώσεως, όπου διέτρεχον τόν εσχατον τών κινδύνων, ζωή, τιμή και περιουσία, έδωσαν χείρας και κατόπιν έγένετο ό αγιασμός καϊ έξεβρόντησαν, (έκαναν δμο-βροντία όπλων, σημ. ιδ.) γονατιστοί άνδρες και γυναίκες, στόν λεγόμενο άλβανιστί «Γκούρι βιτόρεσε».
Άπό τά άλλα κείμενα και έγγραφα προκύπτει ότι ή Επα­νάσταση στό Κρανίδι κηρύχτηκε μέ παρόρμηση του Γκίκα Μπό­ταση, Κρανιδαϊο – Σπετσιώτη στις 27 Μάρτη 1821 και άφου α­κολούθησε ή επιστράτευση, δόθηκε ο όρκος στις 4 Απρίλη 1821 στό «Γκούρι Βιτόρεσε».
Ό Παπα – Αρσένης ήταν ατρόμητος και ακαταμάχητος α­γωνιστής, ιδεολόγος δέ και αγνότατος πατριώτης και στρατιώ­της. Διακρίθηκε σέ πολλές μάχες μέχρι τό θάνατο του και άντίκρυσε μέ πολύ παληκαριά πολλές παγίδες. Διακρίθηκε κατά τήν πο­λιορκία του Φρουρίου του “Αργούς τόν Απρίλιο του 1821 όταν τό πολιορκούσε ο Κεχαγιάς του Χουρσίτ. Δέν έλειψε άπό τήν αρ­χή άπ’ τήν πολιορκία του Άναπλιου, όπου Εδειξε μέγιστο ήρωϊ-
σμό, καί στη συνέχεια της πολιορκίας, λόγο αργότερα, ανέλαβε μέ τους Κρανιδιώτες την πολιορκία της ανατολικής πλευράς του Φρουρίου του Άναπλιού. “Οταν ό Κεχαγιάμπεης (Μουσταφά Κε­χαγιάς) εισέβαλε από την Κορινθία στην Αργολίδα ό Παπα -Αρσένης θέλησε να τόν αναχαίτιση στο φράγμα του πόταμου Ξε­ριά. Άλλα τό φράγμα πού δεν ήταν ταμπούρι, άλλα κατασκεύα­σμα για την εμπόδιση των νερών του χειμάρρου δέν άντεξε στην ορμή του ξεκούραστου καί ορμητικού ίππικου των Τουρκαλβανών του Κεχαγιάμπεη καθώς καί του πεζικού του. “Ετσι όταν άρ­χισε νά κυκλώνεται το φράγμα, οι “Ελληνες αναγκάστηκαν νά υποχωρήσουν, για πολλούς δέ ή υποχώρηση μετατράπηκε σέ ά­τακτη φυγή. Άπό τούς φυγάδες τούς όποιους καταδίωκαν πιά oι Τούρκοι, μερικοί μέ 600 γυναικόπαιδα, κατάφυγαν στό παλαιό Φρούριο του “Αργους οπου ήταν τό Μοναστήρι της Κατακεκρυμμένης και άλλοι, οί πιο άοπλοι μέ άλλα γυναικόπαιδα, κατέφυγαν στους Αφεντικούς Μύλους.
Ό · Παπαρσένης ήταν στην Κατακεκρυμμένη. Ή θέση του καί τών παληκαριών του ήταν πολύ δύσκολη καί τήν έκανε α­κόμη πιό δύσκολη ή ύπαρξη έκεί τών γυναικόπαιδων πού άρχι­σαν νά υποφέρουν άπό έλλειψη τροφών καί νερού. Ό Κεχαγιάς πληροφορήθηκε ότι μέσα στο Φρούριο – Μοναστήρι ήταν καί ό ήρωας της πολιορκίας του Άναπλιου Παπά – Αρσένης, ενίσχυσε την πολιορκία, καί κάλεσε τόν Παπαρσένη νά παραδοθή. Ό Πα­πά – Αρσένης έδωσε τήν άδεια στα γυναικόπαιδα νά παραδοθούν. “Οταν δέ αυτοί του είπαν «εσύ τί θά κάνης παπούλη;» εκείνος α­πάντησε: «’Εσείς κάνετε δτι σας παραγγέλνει ό Πασάς. Έγώ τί θά κάνω είναι δουλειά δική μου». Τήν ίδια νύχτα ο Παπά – Αρ­σένης έκανε ηρωική έξοδο μέ τα σπαθιά στά χέρια καί έσώθηκε καί αυτός καί τά παληκάρια του άπό τήν βέβαιη καταστροφή τους, άπό τόν Κεχαγιά. “Οταν τόν πρωτοείδαν μετά τήν ήρωϊκή έξοδο του άπό τήν Κατακεκρυμμένη, φίλοι του καί πολεμιστές φιλέλληνες καί τόν ερώτησαν πώς έτόλμησε μια τόσο επικίνδυνη έξοδο τόσων λίγων πολεμιστών μέσα άπό τέτοιο εχθρικό καί μαι­νόμενο στρατόπεδο, απήντησε. «Έγώ τόκανα γιατί είμαι Κρανι­διώτης μέ δυό τρύπες στή μύτη». (Ού γιάμ Κρανιδιότ μέ ντί βερε ντε χούντε) . Αυτό τό τελευταίο «δυό τρύπες στή μύτη» στά αρβα­νίτικα είναι δηλωτικό τής παληκαριας καί της αφοβίας. Λίγο αργότερα ρωτούσε τόν Παπά – Αρσένη ένα φιλέλληνας γιά τό ήρωϊκό του αυτό εγχείρημα της Κατακεκρυμμένης, εκείνος δέ του απάντησε μέ λίγα λόγια: «’Άκου δώ σιορε αυτό άν έχης καρκαλέτσι τό κάνεις, άν δέν έχεις καρκαλέτσι δέν τό κάνεις». Καρκαλέτσι στά αρβανίτικα είναι ή ακρίδα, εδώ δέ ακρίδα έννοούσε ο Παπα – Αρσένης τήν εσωτερική ψυχική παρόρμηση. Ή πάρα πάνω αρβανίτικη έκφραση σώζεται ακόμα μέχρι σήμερα. ”·._, Τό 1822 έξεστράτευσε μαζί μέ τον Νικηταρά στήν Ανατολι­κή Ελλάδα. Τον Ιούνη τοϋ 1822 άπασχολήθηκε στήν πολιορ­κία του Άναπλιού καί έγραψε πρός τόν Υπουργό της Θρησκείας Έπίισκοπο Άδρούσης Ιωσήφ τό πάρα κάτω γράμμα για νά διοριστή ηγούμενος τοΰ Μοναστηρίου του Αύγου, ό Ιερομόναχος Άνανίας. Γιά τόν διορισμό αυτό ήσαν σύμφωνοι καί ο πολύ γέρος ηγούμενος “Ανθιμος του Αύγού, καί όλη ή αδελφότητα, όπως φαί­νεται από γράμμα πρός τόν Άνδρούσης Ιωσήφ της 25 Ιούνη 1822 του ηγουμένου Ανθίμου καί τής αδελφότητας τοΰ Αύγου. Ό Παπα – Αρσένης παρά τό δτι ασχολείται μέ τήν πολιορκία τ’ Άναπλιού ενδιαφέρεται καί γιά τήν ευημερία του Μοναστηρίου του Άι. Δημήτρη Αύγού. Τό έγγραφο είναι τό πάρα κάτω: «Τω Πανσεβάστω καί Θεοφρουρήτω Μινίστρω τής Θρη­σκείας κυρίω Ιωσήφ Άνδρούσης, προσκυνητής! Εις “Αργος. Πανσέβαστε. Μετά τάς υίϊκάς μου προσκυνήσεις αναφέρω τή πανσεβάστω μοι Πανιερότητι, δτι δ έπιφέρων τό ταπεινόν μου Πανοσιολογιώτατος κύριος Άνανίας, φιλήσυχος ών, πρό ήμερων μοί έζήτησεν ίνα άπέλθη εις ενα Μοναστήρων τ’ Αύγού, σεμνυνόμενον ‘έπ’ ονόματι του Αγίου Δημητρίου όπου νά μονάση’ διό πηγαινάμενος μέ γράμμα του δούλου Σας τόν έδέχθησαν οι εκεί ενα­σχολούμενοι πατέρες μέ τάς άγκάλας άνοικτάς γράφοντες πρός μέ πολλάς ευχαριστίας όπου τούς έπροξένευσα τέτοιον σεβάσμιον άνδρα δια Ήγούμενόν τους. Διό παρακαλώ τήν Σεβασμιότητά Της, νά τόν δεχθήτε, όστις φέρει μεθ’ έαυτου καί ενα μοναχόν του αγίου Μοναστηρίου, καί νά τόν θρονιάσετε δια Χειροθεσίας, νά ήγουμενεύση κανονικώς καί ελπίζω διά των Θεοφρουρήτων Σας ευ­χών, νά ευδοκίμηση, νά γίνη καί παράδειγμα πρός τήν συνοδείαν του, εις τό νά εύαρεστήσουν τόν Θεόν. Ταύτα μεν έν τοσούτω καί προσκυνώντας Σας μένω. Τή 26η Ιουνίου 1822. Έκ πολιορκίας Ναυπλίου. Ό ύποκλινής δούλος Σας Αρσένιος Κρέστης». Έκεί όμως πού τάχτηκε φρουρός καί έπεσε ηρωικά μαχόμε­νος ο Παπά – Αρσένης ήταν ο Άγιος Σωστής στά Δερβενάκια πού στάθηκε τό σημείο τής τέλειας καταστροφής του Δράμαλη. Οι Τούρκοι ήθελαν νά ενισχύσουν με τρόφιμα τ’ Άνάπλι πού κινδύνευε νά πέση από πείνα. “Εστειλαν 150 Τούρκους στρατιώ­τες στήν Κόρινθο άπό τ’ Άνάπλι. Οι στρατιώτες αυτοί πέρασαν,γιατί ήξεραν ελληνικά καί διέλαθαν και πέρασαν στα Δερβενά­κια και ήλθαν στην Κόρινθο σαν δήθεν χωριάτες “Ελληνες. “Ε­τσι ήρθε είδηση και 150 άντρες στους Τούρκους στην Κόρινθο από τ’ Άνάπλι, για τόν κίνδυνο του Άναπλιου και του Παλαμηδιου. Μέ τους ίδιους αυτούς τους μεταμφιεσμένους Τούρκους πέ­ρασαν λίγα φορτώματα τρόφιμα για τ’ Άνάπλι, άλλα τό γεγονός ανακαλύφτηκε κα’ι σταμάτησε ό ανεφοδιασμός.
Στο Β’ μέρος όπου δημοσιεύονται τά κείμενα σχολιασμένα όσα ήταν αναγκαία, δημοσιεύεται και ενα έγγραφο τοΰ Δράμαλη πού στις 20 Τούλη 1822 έκανε στους επαναστατημένους “Ελλη­νες πρόταση παράδοσης αυτών και παράδοση των δπλων τους.
Τότε οί Τοϋρκοι ανάθεσαν στόν Δελήμπασα Δελη Αχμέτ νά άνεφοδιάση τ’ Άνάπλι. Στις 27 Νοέμβρη, λοιπόν, του 1822 ό Δε-λή Αχμέτ μέ 8.000 Δελήδες (καβαλλάρηδες) καί μέ χίλια φορ­τία έφυγε από τήν Κόρινθο γιά τ’ Άνάπλι. Στην Κουρτέσσα δη­λαδή στόν κάμπο των Κλεωνών έφθασε ό Δελήμπασης, άλλά ατά στενά Άγιονορίου, Δερβενακίων μέχρι τή Νεμέα καί τήν Στι-μάγκα τους περίμεναν οί “Ελληνες. Ό θ. Κολοκοτρώνης έδωσε διαταγή στό Νικηταρά νά πάη ο Άγιοπετρίτης Ζαχαρίας νά καταλάβη -καί νά προστατέψη τή δίοδο από τόν Άγ. Βασίλη μέχρι τόν Άγ. Σώστη των Δερβενακίων. Άλλά δυστυχώς ο Ζαχαριάς δέν επήγε στήν διαταγμένη θέση. “Ετσι ο Παπα – Αρσένης καί ο Νικηταράς βρέθηκαν κυκλωμένοι από Τούρκους πού ήξεραν Ελληνικά καί πού πέρασαν από τό αφύλακτο μέρος καί τούς κτύ­πησαν από πίσω. Ό Νικηταράς σώθηκε γιατί είχε, τις παραμο­νές, φτιάξει ένα ψηλό πρόχωμα άπό ξερολίθι. Άλλά ο Παπά -Αρσένης έπεσε. Ήταν συννεφιά τό βράδυ εκείνο καί οί “Ελλη­νες έτρωγαν γιά βράδυ. Μαζί έτρωγαν ο Νικηταράς, ό Γενναίος Κολοκοτρώνης καί ό Παπά – Αρσένης. Ό Γενναίος, βλέποντας τόν Παπα – Κρέστα νά τρώη άργά είπε: «Νά τρώμε γρήγορα. Οί στιγμές είναι σοβαρές. Οί Τούρκοι -είναι στά πόδια μας». Ό Παπά – Αρσένης απάντησε: «Φέρτε νά πιούμε. Αύριο θά πάρη τούς Τούρκους ή κατάρα». “Υστερα άπό λίγο σηκώθηκαν νά πάνε στις θέσεις τους. Τότε ο Παπά – Αρσένης γυρίζοντας πρός τόν φίλο του Νικηταρά του είπε: «Αύριο τό κεφάλι μου θά πέση έδω, άλλά σπειρί στάρι δέν θά φτάση στ’ Άνάπλι».
“υστερα άπό λίγο είπε στους στρατιώτες στόν “Αγιο Σώστη: «Άν οί Τούρκοι εφοδιάσουν τό Άνάπλι, ή Ελλάδα τά χάνει όλα” ποιος ξεύρει τί μεταβολή θά έχη ή τύχη του πολέμου. Πριν ολίγοτά ενθάρρυναν τούς στρατιώτες πού πήραν απόφαση νά πεθάνουν έκεΐ, άλλα οι Τοΰρκοι νά μή περάσουν στ’ ‘Ανάπλι- τ6 πρωί οί “Ελληνες δέν τούς διέκριναν τούς Τούρκους, γιατί είχε δμίχλη, καί δπως είπαμε, μιλούσαν ελληνικά και δεν τούς έδωσαν ση­μασία. Μόλις όμως τό κύριο σώμα των Τούρκων συγκρούστηκε μέ τούς “Ελληνες, οι λίγοι εκείνοι της εμπροσθοφυλακής έπιτεθήκανε από τα πίσω καί προξένησαν σύγχυση καί μεγάλη ζημιά.
Ό Παπα – Αρσένης καί είκοσι Κρανιδιώτες γύρω του επεσον, οπως είπαμε πάρα πάνω. “Επεσε πιο πέρα καί ό φταίχτης γιά τή συμφορά Καπετάν Ζαχαρίας. Ό Νικηταράς μόλις κατώρθωσε νά σωθη γιατί είχε προβλέψει καί είχε φτιάξει ένα ταμπούρι, δπως είπαμε, άπό ξερολίθι. Ή μάχη έξελείχτηκε καί τελικά ή νίκη στεφάνωσε τά Ελληνικά δπλα. Πριν πώ έδώ τί έγραψε ό υπασπι­στής του Κολοκοτρώνη Φώτης Χρυσανθόπουλος ή Φωτακος γιά τον ήρωϊκό θάνατο του Παπα – Αρσένη, θέλω νά προτάξω αυτό πού γράφει ο Θ. Κολοκοτρώνης μέ τό χέρι του Γ. Τερτσέτη: «δυ­ναμωθήκαμε είς τον “Αγιο Σώστη. την άλλην ήμερα τοΰ Αγίου Ανδρέου έλεγα του Αρσένη: Λάκα θά τό κάνουμε εδώ; Ό Αρ­σένης μέ είπε: τό κεφάλι μου θά μείνη έδώ, άλλα σπειρί στάρι δεν θά πανε τούτοι στ’ ‘Ανάπλι. Τό ασκέρι μου έτσάκισε άπό τά ταμ­πούρια. Έσκοτώθηκε ο Αρσένιος. Τόν πήρε ενα βόλι στό κεφά­λι καθώς έλεγε τό βράδυ».
“Οταν καταδίωκαν εκεί οί “Ελληνες τούς Τούρκους, μετά τήν στροφή της μάχης πρός τό μέρος τών Ελλήνων, ο Δελήμπασης ο επικεφαλής τών Τούρκων έγύρισε γιά τήν Κόρινθο γιατί απέ­τυχε νά περάση εφόδια καί δυνάμεις, στ’ ‘Ανάπλι. Μερικοί Τοΰρκοι είχαν αποκοπεί άπό τό κύριο σώμα τοΰυΔελήμπαση. “Εναν άπό αυτούς τόν κυνήγησε ο Φωτακος κατά δέ τό κυνηγητό αυτό σέ μια στιγμή ήλθαν καί οι δυό στά χέρια. Τότε ο Τοΰρκος γιά νά ξεφύγη άπό τόν Φωτάκο, πέταγε ενα – ένα ότι κρατοΰσε καί γιά νά ελευθερώνεται καί γιά νά άπασχολή τό διώκτη του. Μετα­ξύ τών πραγμάτων πού πέταγε καί πού μάζευε ο Φωτακος, ήταν καί ενα μεγαλύτερο βαρύ δέμα. Ό Φωτακος τό άνοιξε καί βρή­κε μέσα τό κεφάλι του Παπα – Αρσένη, καί του Σπανου του Χρυσίνα, δεμένα μέ τά μαλλιά τους. Ό Φωτακος τόσο λυπήθηκε καί ταράχτηκε άπό τό θέαμα ώστε εγκατέλειψε τό κυνηγητό τοΰ Τούρκου. Τότε ένας άλλος Τούρκος, όπως τόν είδε σαστισμένο τόν πλησίασε καί επεχείρησε νά τόν σκοτώση. Άλλά ο Φωτάκος σώ­θηκε τήν στιγμή αυτή άπό τήν άμεση επέμβαση του Λιάκου Κοσμόπουλου, του Κώτσου Βούλγαρη καί του Σπύρου Σπηλιοτόπουλου. Τήν άλλη μέρα έγινε ενταφιασμός του Παπα – Αρσένη καί του Χρυσίνα, μέ τά σώματα καί τά κεφάλια καθώς καί τώνάλλων Κρανιδιωτών ηρώων, άπό Θόδωρο Κολοκοτρώνη καί τους άλλους καπεταναίους δίπλα στο Εκκλησάκι του “Αγιου Σώστη. Άπο οικογενειακή γνώση και παράδοση γνωρίζουμε ότι ο πατέρας της μητέρας της .μητέρας μου Κωνσταντής Τσιγκιλιέρης, βιολιτζής, είχε τραυματισθή στην ωμοπλάτη κατά τη μάχη των Δερβενακίων, πιθανώτατα πολεμήσας μέ τήν ομάδα Παπα -Αρσένη.
Γιά τον Παπα – Αρσένη Κρέστα, παρ’ οτι τον είχε προκα­λέσει άλλοτε στους Μύλους ο Κολοκοτρώνης και τον είχε προσ­βάλει καί είχανε βαρεία φιλονικήσει, είπε ο Γέρος τουΜωρία: «Ή Ελλάδα μας εχασεν ενα εξαίρετο πολεμιστή και ένα ενάρετο κληρικό. Ό Παπα – Αρσένης άφησε μεγάλο κενό στόν αγώνα τοΰ Γένους, πού ακολούθησε μέ το χαμό του». Οί Κρανιδιώτες καί οί πολεμιστές καί όλοι στην Έρμιονίδα δέν μπόρεσαν ποτέ να χω­νέψουν τον τόσο πρόωρο χαμό του ήρωα συμπατριώτη και αρχη­γού τους Άρχιμ. Αρσένη Κρέστα. Γιαυτο αίτιώνται τούς Κολοκοτρωναίους. Έμεις θέλουμε νά πιστεύουμε υπερβολή τήν πλη­ροφορία πού προέρχεται άπό τά κείμενα πού έσωσε ο Α. Μποΰζος. Ό πρόωρος χαμός τοΰ πολέμαρχου Παπα – Κρέστα, οφείλε­ται βέβαια στην αμέλεια του Ζαχαρία, πού άφησε ακάλυπτη τήν περιοχή μεταξύ του “Αγ. Βασίλη καί “Αγ. Σώστη καί κτύπησαν τούς Κρανιδιώτες οί Τούρκοι πού προσπέρασαν πισώπλατα. Έ­τσι δικαιολογούνται οί βαρείες υποψίες των Κρανιδιωτών, δτι τον Αρσένη τον σκότωσαν οπως ο Δαυίδ τον Ουρία, άλλα άπο τον Ζαχαρία, μέχρι τήν απόδοση ευθύνης στον Κολοκοτρώνη, υπάρχει μεγάλη απόσταση, έκτος εάν καί άλλες γερές ή παράλληλες ι­στορικές πηγές αποδείξουν κάποτε το βάσιμο τών υποψιών. “Αλ­λως τε καί ο Ζαχαρίας σκοτώθηκε τότε. Ούτε νομίζουμε πώς στήν προκειμένη δυσκολώτατη στιγμή επαιξε κάποιο εκδικητικό ρόλο, ή διαμάχη πού πάντοτε σοβουσε μεταξύ Κολοκοτρωναίων και Υδραίων στήν οποία οί Κρανιδιώτες, έκτος άπ’ τούς Μερεμεταιους, Μανιάτες στήν καταγωγή, ήσαν πάντοτε μέ το μέρος τών Υδραίων.
Τέλος ο Φωτακος, υπασπιστής του Κολοκοτρώνη, στο βι­βλίο του «Βίοι Πελοποννησίων Ανδρών», γράφει πολλά αληθι­νά εγκωμιαστικά γιά το καύχημα του Κρανιδου, τον πολέμαρχο ήρωϊκό Ιερομόναχο, τον Παπα – Αρσένη Κρέστα.

Περισσοτερες πληροφοριες

wikipedia

ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ

Αργολικη Αρχειακη Βιβλιοθηκη

 Γιατι Κούδισι;

 Τωρα οι ντοπιοι που ρωτησαμε μας ειπαν πως κουσια λεγανε τα πηλινα σκευη που βαζανε το φαγητο και το Κουδισι βγαινει απο εκει γιατι στην περιοχη περνανε πηλο η ψηνανε πηλινα σκευη.

Δεν το επιβεβαιωνω ουτε βρισκω στα Αλβανικα η Τουρκικα την λεξη κουδισι η κουσια να εχει συγγενεια με πηλινα σκευη.

Στο λεξικο κουσια βρισκω τα παλιορουχα αρα δεν υπαρχει συσχετισμος. http://www.stephanion.gr/laiko_glossari_C.htm

Ο κοινοταρχης των Φουρνων κ Αντωνης Πάνου μας ειπε πως τα παλια χρονια οι γυναικες φερνανε και πλενανε τα ρουχα στο ποταμι κοντα στον δευτερο νερομυλο στην αρχη του Καταφυκιου.

Μπορει αυτο να δινει εξηγηση;

Εδω φωτογραφια του δευτερου νερομυλου στην αρχη του Καταφυκιου

Μια αλλη παραλλαγη της λεξης ειναι το μεγαλο δρεπανι που κοβει τριφυλλι http://www.hosepsi.net/html/ntopiolalia.aspx?initial=*

Ο Νερομυλος που συμφωνα με κατοικους ηταν παλια μεχρι και την δεκαετια του 1960 το συνορο αναμεσα σε Καρακασι και Φουρνους βρισκεται στο μεσο περιπου της διαδρομης του φαραγγιου εκει που ο χωματινος δρομος στριβει και αρχιζει να ανηφοριζει αφηνοντας πλεον το ποταμι στ αριστερα του.

Απο εκεινο το σημειο μεχρι το Ηλιοκαστρο (Καρακασι -μαυρο φρυδι) υπαρχει ενα πανεμορφο νεαρο πευκοδασος.

Αριστερα μας το βουνο Διδυμο και διασχιζουμε το Μαυροβουνι.

Εδω προς Ηλιοκαστρο (Καρακασι)

Συμφωνα με την μαρτυρια της κ Παπαδημητριου η οικογενεια της ειχε τα κατσικια μεχρι τον Αυγουστο στο Φραγχθι και μετα τους διωχνανε απο το Λαμπαγιανα γιατι ξεκινουσαν τα χαρουπια . Πηγαιναν λοιπον τα ζωα στην σπηλια του Αραπη απεναντι απο τον νερομυλο.

Το Μαυροβουνι ζζεζζε στα Αρβανιτικα(σε αντιθεση με το Μαλι Μπαρδι -ασπρο βουνι- απο την ελλειψη βλαστησης και τα λευκα βραχια) ηταν την δεκαετια του 1960 τελειως καμμενο απο φωτια.

Ειναι ενα νεαρο πευκοδασος( καθολου μαυροβουνι καταπρασινο ειναι )αλλα με πολυ καυσιμη υλη μαζεμενη στα σπλαχνα του. Ο αερας δυνατος και δυσκολο να σηκωσεις χαρταετους απο τους στροβιλισμους.

Σε πιθανη φωτια μονο απο τον αερα βλεπω αντιμετωπιση. Δεξαμενες ανεφοδιασμου (με κρουνους) πυροσβεστικων οχηματων και ζωνες πυρασφαλειας ανυπαρκτα.

Ειναι ενα υπεροχο δασος και θα ειναι κριμα να το χασουμε απο ελλειψη οργανωσης. Αναρωτιεμαι σε ποιο σχεδιασμο υρασφαλειας μπαινει, του Δημου Ερμιονης η Κρανιδιου και αν οι κατοικοι της Ερμιονιδας που συμμετεχουν σε ομαδες εθελοντων πυρασφαλειας εχουν συμμετασχει ποτε σε ασκηση στην συγκεκριμενη περιοχη με δυναμεις της πυροσβεστικης.

Δηλαδη για να ακριβολογω δεν αναρωτιεμαι, ειμαι σιγουρος πως τιποτα τετοιο δεν εχει γινει.

Μεσα στο δασος υπαρχουν τμηματα καθαρα με ελιες και οργωμενα κομματια και στις πλαγιες βλεπεις καλοχτισμενες πεζουλες στα εγκαταλειμενα πλεον χτηματα.

Για τον νερομυλο καταγραφω οσα ειδα και εμαθα και ειμαι ετοιμος να δεχτω και να προσθεσω περισσοτερες πληροφοριες .

Οι ντοπιοι θα βρειτε αναλυτικη καταγραφη του μυλου σε βιβλιο του ντοπιου συγγραφεα που μου απαγορευεται να αναφερω το ονομα του και τους τιτλους των βιβλιων του.

Καταγραφη επισης υπαρχει στην σελιδα 148 του καταπληκτικου βιβλιου του Γιωργου Αντωνιου Μυλοι της Αργολιδας.

Εχει καταγραψει με στοιχεια και φωτογραφιες ανεμομυλους και νερομυλους σε μια πολυ προσεγμενη εκδοση.Ειναι τιμη μου που εφτασε στα χερια μου με αφιερωση του συγγραφεα.

Ελπιζω καποια στιγμη η δημοτικη βιβλιοθηκη να κανει μια παρουσιαση της υπεροχης αυτης δουλειας (υπαρχει και βιντεο) και να κανει γνωστη στο ευρυτερο κοινο την αρχιτεκτονικη κληρονομια στην επαρχια μας.

Η παρακατω αναφορα και φωτογραφια ειναι απο http://www.tirins.gr/giorgosantoniou/anton2q.htm  Του Στέφανου Νομικού  Αρχιτέκτονα, μέλους Ινστιτούτου των Ελληνικών Μύλων (ΙτΕΜ)

Απ τη μερια μου γραφω αυτα που ειδα και τα λιγα που εμαθα ρωτωντας κατοικους της περιοχης.

Ακομα θελω να πω πως ενα σχιντο στη βαση του νερομυλου εχει γκρεμισει με τις ριζες του τον τοιχο του δωματιου που ειναι οι μυλοπετρες τοιχο που υποστηριζει ολη την κατασκευη.

Ηδη χωματα εχουν σχεδον σκεπασει τις μυλοπετρες χρειαστηκε να τα απομακρυνω για να τος φωτογραφισω και αν δεν επισκευαστει ισως ολη η υπερκειμενη κατασκευη πεσει με τον καιρο.

Σε οποιαδηποτε Ευρωπαικη χωρα το συγκροτημα αυτο θα εθεωρειτο μνημειο αρχιτεκτονικης και εργοστασιακης κληρονομιας και θα ειχε αναδειχθει. Στην χωρα μας ρημαζει.

Η παρεμβαση πρεπει να ειναι αμεση.

Ο Νερομυλος εχει μια στερνα στο πανω μερος με διαστασεις μηκος δεκα μετρα προς το ποταμι πλατος εξη μετρα και βαθος αγνωστο γιατι εχει γεμισει με χωματα και ψηλα δεντρα.

Ο πανω τοιχος προς την πλευρα του χωματοδρομου εχει πεσει μεσα στην στερνα.

 Στο Δυτικο μερος της οπου και το αυλακι υπαρχει ανοιγμα για το νερο διαστασεων περιπου 20 επι 2ο εκατοστα

 Ο νεραυλακας εχει φαρδος 60 εκατοστα στο ξεκινημα και φτανει στα 20 εκατοστα στο τελος, το βαθος του ειναι λιγωτερο απο ενα μετρο γυρω στα 80 εκατοστα, και το μηκος του γυρω στα δεκαπεντε μετρα.

 Οι τρεις οριζοντιες πετρες που ειναι χωμενες μεσα στις πλευρες δεν ξερω τι χρησιμοτητα εχουν.

Στο τελος του νεραυλακα υπαρχει η κρεμαση το χτισμενο μεσα στον τοιχο αυλακι δηλαδη που οδηγει το νερο στην φτερωτη.

Σημερα ειναι κλεισμενη με πετρες και σακουλες παλαιοτερη καταγραφη εχει γινει για σιδερενιο πλεγμα που εμποδιζει ξυλα και πετρες να πεσουν πανω στην φτερωτη.

Λιγο πριν περι τα 50 εκατοστα υπαρχει ενα κοψιμο του νερου με στρογγυλη διοδο( γυρω στα 10 εκατοστα) και υψος οσο περιπου και οι οριζοντιες πετρες που φαινωνται στην παραπανω φωτογραφια.

Στο κατω μερος υπαρχουν δυο δωματια με εισοδο δυτικα .

Το ενα αριστερα κοιταζωντας τον μυλο ειναι μικροτερο μπορει να ηταν αποθηκη η δωματιο του μυλωνα εχει ενα τετραγωνο μικρο ανοιγμα προς τον μυλο.

Το δευτερο δωματιο οπου και οι μυλοπετρες εχει ενα παραθυρο μπαινωντας δεξια προς το ποταμι διπλα του μια εσοχη στον τοιχο (ντουλαπι;) και απεναντι καμιναδα.

Τωρα ξερω πως δεν επιτρεπεται φωτια στους μυλους http://www.servis.gr/greek/ex_qa.htm αλλα μπορει να κανω και λαθος.Αριστερα οι μυλοπετρες με μεταλικο στεφανι οπως ειδα σπασμενες..

Λογικα απο κατω υπαρχει η φτερωτη ισως σε αλλη επισκεψη χωθω στο ανοιγμα που βγαινει το νερο η μπορεσω να βρω τροπο να την φωτογραφισω.

 Ενας μεγαλος κορμος εχει πεσει καθετα μεσα στο δωματιο που εχει διαστασεις περιπου τρια επι πεντε μετρα .

 Σχετικες πληροφοριες που μπορεσα να βρω γενικωτερα για τους υδρομυλους. Συγχωρηστε τα τυχον λαθη μου ελπιζω να με διορθωσετε οπου υπαρχουν και να γινει αυτο το αρθρο αρτιοτερο.

http://www.waterhistory.org/histories/waterwheels/

http://81.186.166.197/sppe/sppe2/sppe/PDFs/1417-1426_sppe.pdf

http://www.in.gr/Reviews/article.asp?lngReviewID=1668&lngChapterID=1813&lngItemID=1816 http://dim-palat.ima.sch.gr/water/water_theme3.htm http://www.neromylos-nikola.gr/perigrafh_neromyloy.htm

Ανεβαζω φωτογραφιες απο την ανασκαφη του αρχαιολογικου χωρου στους λοφους της Κοιλαδας οπου και προγραμματιζεται το γηπεδο γκόλφ.

Περισσοτερες πκηροφορίες δεν υπαρχουν αυτη τη στιγμη μιας και η ανασκαφη ειναι σε εξελιξη.

Τις φωτο εχω παρει τον Μαρτιο του 2009.

Ο λίνος που βλεπεται δειχνει πως καποιο εργαστηρι παραγωγης υπηρχε στον οικισμο (κρασί πιθανα;).Ενας μικροτερος λινος που ηταν διπλα στο πηγαδι του Παυσανια (δεν αναφερεται στις περιηγησεις αλλα οι κατοικοι ισχυριζονται πως ο Παυσανιας το κατεγραψε) στα Διδυμα και ειναι ολοκληρος σε φωτογραφία στο βιβλιο του κ Γκατσου εχει πλεον σπασει και τα κομματια λειπουν.Εδω φωτογραφία του λινου Διδυμων απο τον χειμωνα 2009

Υπαρχει και δευτερη ανασκαφη στην περιοχή για την οποια θα γραψω σε επομενο ποστ.

Οι ανασκαφες αυτες απο οσο γνωριζω δεν περιλαμβανονται στην μελετη για την οικοτουριστικη (πολιτιστικη )διαδρομη Δημου Κρανιδίου κοστους τριων εκατομμυριων ετυρώ.

Στο θεμα εχει αναφερθει στο παρελθον και ο (με καταγωγη την Κοιλαδα ) ευρωβουλευτης του ΚΚΕ κ Γιωργος Τουσσας.

Τρίτη 28 Οχτώβρη 2008

ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

<!—->Σελ. /32 Πρώτη σελίδα Προηγούμενη σελίδα Επόμενη σελίδα Τελευταία σελίδα

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

ΔΗΜΟΣ ΚΡΑΝΙΔΙΟΥ ΝΟΜΟΥ ΑΡΓΟΛΙΔΑΣ

Ξενοδοχεία και γήπεδο γκολφ σε αρχαιολογικό χώρο!

Υπόμνημα του ευρωβουλευτή του ΚΚΕ Γ. Τούσσα, με θέμα την καταπάτηση από ιδιώτες και επιχειρηματικούς ομίλους δασών και γενικότερα δημόσιων εκτάσεων και τα προβλήματα των κατοίκων της περιοχής

 

Λεκάνη όπου πετάγονται ανεξέλεγκτα τα βοθρολύματα. Κοντά στο βιολογικό καθαρισμό που υπολειτουργεί

Σε οδυνηρές συνέπειες για τους εργαζόμενους, συνολικά τους κατοίκους και το περιβάλλον της ευρύτερης περιοχής του Δήμου Κρανιδίου στην Αργολίδα, έχει οδηγήσει η ασύδοτη δράση ιδιωτών και επιχειρηματικών ομίλων. Η καταστροφή και καταπάτηση δασών και δημόσιων εκτάσεων, η κατασκευή ιδιωτικών λιμανιών και εξοχικών κατοικιών, η ανεξέλεγκτη επέκταση των μονάδων ιχθυοκαλλιέργειας, είναι ορισμένες μόνο από τις επιπτώσεις της καταστροφικής πολιτικής που ασκείται στην περιοχή. 

Το θέμα φέρνει, με υπόμνημά του, ο ευρωβουλευτής του ΚΚΕ Γιώργος Τούσσας, που αποστέλλει τόσο προς την ελληνική κυβέρνηση όσο και προς την ΕΕ. Θέμα έχει την «καταπάτηση από ιδιώτες και επιχειρηματικούς ομίλους δασών και γενικότερα δημόσιων εκτάσεων και τα προβλήματα των κατοίκων της περιοχής».

Εξαρχής, σημειώνεται: «Τα υπουργεία Εσωτερικών, Οικονομίας και Οικονομικών Ανάπτυξης, ΠΕΧΩΔΕ, Πολιτισμού, καθώς και οι αρμόδιες υπηρεσίες της Περιφέρειας και της Νομαρχίας, δε λαμβάνουν κανένα μέτρο προκειμένου να σταματήσουν τις παράνομες δραστηριότητες των ιδιωτών και των επιχειρηματικών ομίλων που δραστηριοποιούνται στις υδατοκαλλιέργειες, στον τουρισμό και στις αγοραπωλησίες γης στο Δήμο Κρανιδίου».

Ανεξέλεγκτη δράση επιχειρηματιών

 

Το αρχαίο ελαιοτριβείο, που ανακαλύφθηκε πρόσφατα από ανασκαφές, όπου οι ιδιώτες θέλουν να κατασκευαστεί γήπεδο γκολφ!

«Πρωταγωνιστής» στο δήμο Κρανιδίου της διαρκούς περιβαλλοντικής καταστροφής είναι η εταιρεία «MIND COMPASS OVERSEAS LTD». Κατασκευάζει Μονάδα Αφαλάτωσης στο λιμάνι της Κοιλάδας (σ.σ.: δημοτικό διαμέρισμα του δήμου Κρανιδίου). Εκεί, περιλαμβάνεται η κατασκευή υποθαλάσσιων και χερσαίων αγωγών και η σύνδεσή τους με το «γκολφ» των ξενοδοχειακών μονάδων και τη δεξαμενή του Δήμου Κρανιδίου. Ανεγείρει ξενοδοχειακές μονάδες. Κατασκευάζει «γκολφ» 18 οπών στην περιοχή «Δέλπριζα» του ίδιου δήμου. Στην περιοχή που έχει επιλεγεί από την εταιρεία να κατασκευαστεί το εργοστάσιο αφαλάτωσης, βρίσκεται η αρχαία πόλη Μάσσητος και ο αναγνωρισμένος υδροβιότοπος «Ελος Κοιλάδας υπ’ αριθμ. 251292000», γι’ αυτό και χρειάζονται αυξημένα μέτρα προστασίας της περιοχής. 

Τα αρμόδια υπουργεία δεν απαντούν ουσιαστικά στις Ερωτήσεις της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΚΚΕ για τις παραπάνω δραστηριότητες. Δεν απαντούν για την ανταλλαγή δημόσιας έκτασης, που έγινε μεταξύ του δήμου Κρανιδίου και της εν λόγω εταιρείας. Δεν απαντούν ούτε για την αξιοποίηση της Εγκατάστασης Επεξεργασίας Λυμάτων (ΕΕΛ) του δήμου και του τελικού προϊόντος επεξεργασίας των λυμάτων, του νερού, για τις ξενοδοχειακές εγκαταστάσεις της.

Οπως σημειώνεται σχετικά στο υπόμνημα του ευρωβουλευτή του Κόμματος, «τα υπουργεία, από κοινού με τους αρμόδιους φορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης, αποκρύπτουν ότι σε απόσταση ελάχιστων μέτρων από την υπολειτουργούσα ΕΕΛ στον Κάμπο του Κρανιδίου λειτουργεί επίσης παράνομα χωματερή, όπου ανεξέλεγκτα βυτιοφόρα αυτοκίνητα μεταφέρουν βοθρολύματα, με αποτέλεσμα να έχει δημιουργηθεί λεκάνη τοξικών υγρών, προκαλώντας ανυπόφορη δυσοσμία και ρύπανση του υδροφόρου ορίζοντα της περιοχής, με οδυνηρές συνέπειες για τη δημόσια υγεία των κατοίκων και το περιβάλλον». Κανένα πρακτικό μέτρο

Απο τον αρχαιολογικο χωρο . Λειβαδι με ανθισμενη αγρια ροκα.

Στο βαθος ο κοκκινοβραχος και πισω το Μαλι μπαρδι.Μπροστα αποθηκες και ο δρομος Κρανιδιου Κοιλαδας.Δεξια το Κρανιδι.

Δεν κατάλαβα τότε γιατί (το ίδιο και πολλοί άλλοι) που κολαγε αυτη η υπογραφή.

Πριν από κάμποσα χρόνια( πάνω από δεκαπέντε) σε δημοτικές εκλογές  κάποιοι συμπολίτες μας πέταξαν τρυκακια στους δρόμους του Κρανιδίου

Υπογραφή ομάδα Ιαπώνων, 

Ποια ήταν η ομάδα Ιαπώνων και πως συνδέεται με το χωριό μας;

 

http://sansimera.gr/archive/articles/show.php?id=428&feature=Japanese_team

 

Ο Εμμανουήλ Ρεπουλης  γεννήθηκε στο Κρανίδι το 1863 (συνομιληκος του Βενιζέλου γενν 1864)   και είχε άλλα έξι αδέρφια.

Πατέρας του ο Παντελής Ρέπουλης (η Λιεπουρης=λαγος στα αρβανίτικα) και μητέρα του η Παρασκευή Λάμπρου.

Τελείωσε το Γυμνάσιο στο Ναύπλιο και την Αθήνα, βρέθηκε στο πλάι του Βενιζέλου στην Ελλάδα αλλά και την Νίκαια το Μονακό το Παρίσι στα 1920-1922 , για να γυρίσει εκλεγμένος ξανά  βουλευτής το 1923, στο χωριό του και να πεθάνει ένα χρόνο αργότερα το στις 13/05/1924 από καρδιά σε ηλικία 61 χρονών.

Εις το Κρανίδι λοιπόν.Να μάθουμε άλλοτε να μην περιφρονούμε τα Κρανίδια μας,οι μάταιοι άνθρωποι.Να καταλάβουμε ότι τα Κρανιδια του καθενός μας είναι το παν.Τα Κρανιδια που μας έβγαλαν δικαιούνται και να μας παίρνουν.(Κείμενα  Σελ 14 )

Και πως τον πήρε το Κρανίδι αυτόν τον κοσμογυρισμένο, τον βουλευτή της ομάδας των Ιαπώνων,τον αρχισυντάκτη της Ακροπόλεως που η πένα του άνοιξε τον δρόμο προς την επανάστασιν του 1909 (Θ Γρηγορίου Κείμενα σελ 11), http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9A%CE%AF%CE%BD%CE%B7%CE%BC%CE%B1_%CF%83%CF%84%CE%BF_%CE%93%CE%BF%CF%85%CE%B4%CE%AF  το δεξί χέρι του Βενιζέλου στην εποχή της παντοδυναμίας του,τον υπουργο εσωτερικών της χώρας για τρια χρόνια;

Ουδεμία έχω άξια λόγου περιουσία …..Δεν έχω να διαθέσω παρά μόνο τα έπιπλα και σκεύη της κατοικίας μου…ο αδερφός μου Κοσμάς Π Ρεπουλης κρατών δι εαυτόν όσα βιβλία θελήσει … (Κείμενα Διαθήκη σελ 235)

 

Το 1985 η ανάγκη για δουλειά με έφερε στο σπίτι του κ Παντελή Ρεπουλη και της συζύγου του. Κάθε πρωί πήγαινα σπίτι τους και με το λευκό αγροτικό τους πηγαίναμε στα χτήματα τους στο Λουτρό να μαζέψουμε ελιές.

 

Τότε δεν υπήρχαν μετανάστες και δουλεύαμε και εμείς οι Έλληνες εργάτες.

Ευγενικοί άνθρωποι με το κολατσο τους, καλοπληρωτές, αξιοπρεπείς.

Ο κ Παντελής έφυγε πριν από εφτά χρόνια η σύζυγος του πάνω από 80 χρονών ζει πια στην Αθήνα.Το σπίτι κλειστό.

Πολλά χρόνια αργότερα στον γάμο μου ο Δήμαρχος κ Καμιζής που μας πάντρεψε στο Δημαρχείο Κρανιδίου μας έκανε δώρο κάποια βιβλία εκδόσεις του Δήμου.

Ανάμεσα τους και τα ΚΕΙΜΕΝΑ του Εμμανουήλ Ρέπουλη.

Διαβάζω στη σελίδα 249 μια περιγραφή για την ημέρα της κηδείας του την Πέμπτη 15 Μαΐου 1924.Είχε πεθάνει δυο μέρες πριν.

…Μπήκα προς το χαμωγειο,το ξεπατωτο κελάρι δεξιά στην αυλή.Μια χωρική εδερνόταν με ξεπλεχτα μαλλιά και έσκουζε κι εμοιρολογουσε αρβανίτικα….

Κι από τους χρόνους τους παλιούς

Θα βρεις Μανώλη εκεί που πας

Ανθρώπους πονεμένους

Που κάμανε στον τόπο τους καλό…

Κώστας Αθάνατος

(Κώστας Καραμούζης 1896 – 1966).

 

Αυτό το δίπατο σπίτι πήρε άλλη μορφή στα μάτια μου.

 

Είδα υπουργούς και στρατιωτικούς στην αυλή είδα ένα στεφάνι με αγριολούλουδα και μια χάρτινη κορδέλα Η κοινότης Κοιλάδος.

 

Εκλέχθηκε βουλευτής Ερμιονίδας το 1899 σε ηλικία 36 χρονών  ήδη εννέα χρόνια πριν  αρχισυντάκτης ( μαχητικός και αδέκαστος) της Ακροπόλεως .

Το 1903 αποτυγχάνει να εκλεγεί βουλευτής  αλλά το 1905 όταν ξαναεκλεγεται προσχωρεί στους Ιάπωνες.

Από το 1910 και μετά η ζωή του ταυτίζεται με του Ελευθερίου Βενιζέλου.

Γεν Γραμματέας του υπουργ Οικονομικών επι Γεωργιου Θεοτοκη  http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%93%CE%B5%CF%8E%CF%81%CE%B3%CE%B9%CE%BF%CF%82_%CE%98%CE%B5%CE%BF%CF%84%CF%8C%CE%BA%CE%B7%CF%82 (από όπου παραιτήθηκε μη δεχόμενος την φαυλοκρατία  και τις επεμβάσεις στο έργο του το 1903).

Διοικητής του υπουργ εσωτερικών 1910-1915,

Γενικός διοικητής Μακεδονίας,Υπουργός Οικονομικών το 1915,

Υπουργείο εσωτερικών 1917-1920.

….και όσα μετρητά θέλουν τυχόν ευρεθεί κατά την ημέρα του θανάτου μου,πενιχρά περισσεύματα εκ του υπουργικού μισθού μου ,ατινα όμως αν δεν ευρεθούν αυτό θα σημαίνει ότι δεν θα υπάρχουν διατιθέμενα εις τας καθημερινας  αναγκας του βίου μου.

(Κείμενα Διαθήκη σελ 235)

Τι να πει κανείς το ίδιο το σπίτι του μιλαει γι αυτόν τον ιδεολόγο της πολιτικής.

Το σπίτι και ο τάφος του στο νεκροταφείο του Κρανιδίου έκτο κυπαρίσσι από την είσοδο αριστερά.

 

 

Ποιος θα γυρνούσε μια κινηματογραφική  ταινία για την ζωή αυτού του ανθρώπου.

Τι ρόλο έπαιξαν οι γυναίκες στην ζωή αυτού του γεμάτου πάθος και ανιδιοτέλεια ρομαντικού επαναστάτη.

Τι στάση κράτησε αυτός ο υπέρμαχος της μεγάλης ιδέας απέναντι στο ειρηνιστικό αντιπολεμικό σοσιαλιστικό κίνημα.

Γιατι την βουλη του 1917 την λεγανε των Λαζαρων;(1917-1920 Υπουργ Εσωτερικων)

Ποια η θέση του για την αποστολή Ελληνικού στρατού (24.000 αντρες) στην Κριμαία το 1919 για να πολεμήσει ενάντια στην Σοβιετική ένωση αυτός ένας φιλελεύθερος του πνεύματος.Την διαθηκη του την γραφει εννεα μηνες αργοτερα και δηλώνει πως δεν εχει προσωπικο πλουτο.Και το δηλώνει θελοντας να ξεκαθαρισει την σχεση του με το χρήμα.

 Ποια η σχέση του με την θρησκεία και την εκκλησία.Ας μην ξεχναμε πως το 1916 ο τοτε αρχιεπισκοπος εχει αναθεματισει τον αρχηγο του Βενιζέλο στο πεδιο του Αρεως.

Σωστά  κατηγορήθηκε σαν πολιτικά υπεύθυνος (αντιπρόεδρος της κυβέρνησης) για την δολοφονία του Ίωνα Δραγούμη;(Για τον Δραγουμη ψαξτε στα νεοφασιστικα blog τον εχουνε θεο τους.) Αυτος δεν συνελλαβε ολους τους ηγετες της αντιβενιζελικης παραταξης και τους προστατευσε απο το εξοργισμενο πληθος μετα την αποπειρα δολοφονιας του Βενιζέλου το 1920;

 

http://www.fhw.gr/chronos/13/gr/domestic_policy/facts/index.html

 

http://istorika-8emata.blogspot.com/2008/02/blog-post_29.html

 

http://alphalinenet.wordpress.com/2009/03/21/%CF%81%CE%AD%CF%80%CE%BF%CF%85%CE%BB%CE%B7%CF%82-%CE%B5%CE%BC%CE%BC%CE%B1%CE%BD%CE%BF%CF%85%CE%AE%CE%BB-1863-1924/

 

Αυτη ειναι μια πρώτη κατάθεση απο την μεριά μου οσων λιγων μπορεσα να βρώ για αυτο το σημαντικο τεκνο της πολης μας.Ελπιζω ο διαλογος μεσα απο τα ιστολογια να συνεχίσει μαρτυρίες και πληροφορίες να καταγραφούν ετσι που το πορτρετο του να σκιαγραφηθει με μεγαλυτερη ακρίβεια.

Περα απο  εξιδανικευσεις και ωραιοποιήσεις προκειται για μια απο τις σημαντικοτερες ιστορικες περιοδους της χωρας μας και ο Κρανιδιώτης Ρεπουλης ηταν ενας απο του πρωταγωνιστες αυτης της περιόδου

Η σεμνοτης του ανδρος απαιτει να μιλησουμε περισσοτερο για αυτον.

Η ζωη του να διδασκεται στα σχολεια της Ερμιονιδας μιας και ειναι απο τους σημαντικοτερους πολιτικους που εβγαλε η επαρχία μας.

 

 

Με ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρακολουθώ την ιστοσελίδα ¨ιστορική Ερμιονίδα¨. Με συγκινεί το ενδιαφέρον  και η αγάπη σας για τον τόπο μας και σας συγχαίρω για τον  τρόπο που τον προβάλλετε.

Το τμήμα « Βιβλία για την Ερμιονίδα» θεωρώ πολύ σημαντικό και πιστεύω ότι πρέπει να υπάρχει μια ολοκληρωμένη βιβλιογραφία για την περιοχή μας, γνωστή και προσιτή σε όποιον επιθυμεί. Σας ενημερώνω ότι το Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο Ερμιόνης έχει συγκεντρώσει στη βιβλιοθήκη του όλα τα σχετικά βιβλία και δημοσιεύματα,  ενώ συνεχώς παρακολουθούμε και  ενημερωνόμαστε  για ό,τι νεότερο.

Δεχθείτε λοιπόν, παρακαλώ, και τη δική μου μικρή συμβολή στη βιβλιογραφική μας ενημέρωση για την Ερμιονίδα μαζί με κάποια προσωπικά μου σχόλια.

– Συμφωνώ απόλυτα ότι τα 4 βιβλία – το Σταυροδρόμι του Άδωνι Κύρου, η  Ερμιονίδα της Παϊδούση και τα δύο βιβλία του Βασίλη Γκάτσου –  μοναδικά  και θεμελιακά για τη γενική ιστορία και τον πολιτισμό της Ερμιονίδας  θα πρέπει να υπάρχουν σε όλες τις βιβλιοθήκες , δήμων, σχολείων, πολιτιστικών κέντρων της επαρχίας μας. ( Δε θα έλεγα το ίδιο για τις « Μνήμες Ερμιονίδας» του Γ. Τσιμάνη, βιβλίο κατώτερο των αξιώσεων μιας επιστημονικής συγγραφής.)

– Τα « Κορινθιακά» του Παυσανία, κύριο σύγγραμμα για την αρχαία Ερμιονίδα. Eκτός όμως από το αρχαίο κείμενο θα συνιστούσα  την έκδοση της « Εκδοτικής Αθηνών» του 1975, όπου ο Ν  Παπαχατζής έχει κάνει τη μετάφραση και πλήθος από σχόλια και σχεδιαγράμματα που διευκολύνουν την κατανόηση του αρχαίου περιηγητή.

– Ας προσθέσουμε στη βιβλιογραφία μας μια εξαιρετική μονογραφία που εξέδωσε το 2002 η περιβαλλοντική ομάδα του Γυμνασίου Κρανιδίου « το Φράγχθι», σελίδες 30, μεγάλου μεγέθους, με πολλές έγχρωμες φωτογραφίες. Ιδιαίτερα πρέπει να γνωρίζουμε και να τιμούμε  τέτοιες προσπάθειες των παιδιών μας.

– Και μια και έφερε ο λόγος το Κρανίδι: Για τη νεότερη ιστορία του ας μην αγνοούμε το βιβλίο του  μ. μητροπολίτη Παντελεήμονος Καρανικόλα : « Το Κρανίδι – κομμάτια από τη χαμένη ιστορία του ».( Κόρινθος, 1980.) Δεν είναι ακριβώς ιστορική συγγραφή, απλώς δημοσιεύονται έγγραφα από αρχεία κρανιδιώτικων οικογενειών με πολλές αμφισβητούμενες πληροφορίες. Ο μελετητής της ιστορίας του Κρανιδιού όμως πολλά στοιχεία μπορεί να αντλήσει .

-Αντίθετα, το εξαίρετα τεκμηριωμένο επιστημονικό βιβλίο « Το προσκύνημα της Ερμιονίδας»1994, που αναφέρεται στη μονή των Αγίων Αναργύρων  έχουν γράψει τρεις  εκλεκτοί επιστήμονες: Ο κ. Απόστολος Γκάτσος το ιστορικό μέρος,  ο Γιώργος Προκοπίου την αρχιτεκτονική, και ο Ιωάννης   Γκερέκος τις τοιχογραφίες του καθολικού.

-΄Οσο για την  Ερμιόνη, την αρχαιότερη πόλη της Ερμιονίδας, έχουμε ιδιαίτερη βιβλιογραφία.

Δεν θέλω όμως να κάνω κατάχρηση του χώρου της ιστοσελίδας σας. Αν το επιθυμείτε, θα συνεχίσω.

– Και κάτι ακόμα:  Για το κάστρο της Θερμησίας έχετε υπ’ όψη σας μια πολύ καλή μονογραφία του φιλολόγου Λίνου Μπενάκη, δημοσιευμένη παλιά στον «Κόσμο των Μεταλλείων»; Υπάρχει σε φωτοτυπία, αν θέλετε σας τη στέλλω.

   Φιλικά   Ήρα Φραγκούλη- Βελλέ, φιλόλογος, Ιστορικός.

 

                                                          

 

                                                                          Φιλικά

                                     Με κάθε διάθεση για συνεργασία

                                          

                                                                        Ήρα Φραγκούλη- Βελλέ

                                                                               Φιλόλογος

                                            Πρόεδρος του ΙΛΜΕρμιόνης

Aπο μια τρομερη συμπτωση αναλογο αρθρο σηκωσε χθες η Αργολικη Αρχειακη Βιβλιοθηκη

http://alphalinenet.wordpress.com/2009/03/21/%CF%81%CE%AD%CF%80%CE%BF%CF%85%CE%BB%CE%B7%CF%82-%CE%B5%CE%BC%CE%BC%CE%B1%CE%BD%CE%BF%CF%85%CE%AE%CE%BB-1863-1924/  

Στηριζεται στο αντιστοιχο κειμενο της Βικιπαιδεια που πρεπει να δηλωθει αποτελει coppy and paste στο μεγαλυτερο κομματι του ,του εισαγωγικου σημειωματος (σελ 11-15) της κ Λενετα Στρανη συγγραφέως και επιμελήτριας της εκδοσης του Δημου Κρανιδίου ΚΕΙΜΕΝΑ επιστολες αρθρα ομιλίες (2001) βιβλιο απο το οποιο πηρα και εγω τα περισσοτερα για αυτο το ποστ.

Ειναι μια πρωτη προσπαθεια να συγκεντρωθει υλικο για τον Εμμανουηλ Ρεπουλη εκδοθηκε σε δυο χιλιαδες αντίτυπα και φανταζομαι μπορειται να βρειτε μεσω του Δημου Κρανιδίου τηλεφωνο 2754360000

ΡΕΠΟΥΛΗΣ